2 Ağustos 2024 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan 7524 sayılı Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile birçok vergisel düzenleme yapılmıştır. Yapılan düzenlemelerden bazıları ana başlıklar itibarıyla aşağıda özetlenmiştir.
I. GELİR VERGİSİ KANUNU'NDA YAPILAN DÜZENLEMELER
1- Ticari ve Mesleki Kazançlarda Günlük Hasılat Tespiti Yoluyla Gelir Vergisi Matrahının Belirlenmesi
“Ticari ve mesleki kazançlarda günlük hasılat tespiti yoluyla gelir vergisi matrahının belirlenmesi” başlığıyla yeni bir vergi güvenlik sistemi getirilmiştir. Söz konusu düzenleme, kurumlar vergisi mükellefleri hakkında da uygulanacaktır. Bu düzenlemeye göre, mükelleflerin yılın belirli zamanlarında yapılan hasılat tespitleri ile beyanları karşılaştırılacaktır.
2- Hizmet Erbabına Pay Senedi Verilmek Suretiyle Sağlanan Menfaatlerde Ücret İstisnası
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca belirlenen kriterlere göre teknogirişim şirketi niteliğini haiz işverenlerce hizmet erbabına bedelsiz veya indirimli olarak verilen ve ücret niteliğinde kabul edilen pay senetlerinin, verildiği tarihteki rayiç değerinin o yıldaki bir yıllık brüt ücret tutarını aşmayan kısmı gelir vergisinden istisna olacaktır.
3- Vergi Kesintisi Kapsamının Genişletilmesi
193 sayılı Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki bentler ve sekizinci fıkrasına “Farklı oranlar tespit edilmek suretiyle de kullanılabilir.” ibaresinden önce gelmek üzere aşağıdaki paragraf eklenmiştir.
“19. 23/10/2014 tarihli ve 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun hükümlerine göre aracı hizmet sağlayıcılarının ve elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılarının, mezkûr Kanun kapsamındaki faaliyetleri dolayısıyla hizmet sağlayıcılarına ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcılarına yaptıkları ödemelerden,
20. Cumhurbaşkanınca belirlenen sektörler veya faaliyet konularına ilişkin mal ve hizmet alımlarına yönelik yapılan ödemelerden,”
“– (19) ve (20) numaralı bentler kapsamındaki vergi kesintisine tabi ödemeler için faaliyet konuları, ödeme türleri, sektörler, iş grupları ve iş nevileri itibarıyla ayrı ayrı veya birlikte,”
II. KURUMLAR VERGİSİ KANUNU'NDA YAPILAN DÜZENLEMELER
1-Yurt İçi Asgari Kurumlar Vergisi
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'na eklenen hükümle yurt içi asgari kurumlar vergisi uygulaması getirilmiştir. Buna göre, hesaplanan kurumlar vergisi, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının %10'undan az olamayacak ancak yurt içi asgari kurumlar vergisi hesaplanırken kurum kazancından belirlenen istisna ve indirimler düşülebilecektir.
Söz konusu düzenleme, 2025 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlara, özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2025 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına uygulanmak üzere Kanun'un yayımı tarihinde yürürlüğe girecektir.
2- Yerel ve Küresel Asgari Tamamlayıcı Kurumlar Vergisi
Kurumlar Vergisi Kanunu'na eklenen yeni hükümle yerel ve küresel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisi uygulaması getirilmiştir. Buna göre, nihai ana işletmesinin konsolide finansal tablosundaki yıllık konsolide hasılatı, gelirin raporlandığı hesap döneminden önceki dört hesap döneminin en az ikisinde 750 milyon avro karşılığı Türk lirası sınırını geçen çok uluslu işletme gruplarının bağlı işletmelerinin ilgili hesap dönemindeki kazançları, yerel ve küresel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisine tabi olacaktır.
Söz konusu düzenleme, 2024 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlara, özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2024 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına uygulanmak üzere, Kanunun yayımı tarihinde yürürlüğe girecektir.
3- Yap-İşlet-Devret Modeli Kapsamında Elde Edilen Kazançlara %30 Oranında Kurumlar Vergisi Uygulanması
Yap-işlet-devret modeli ile kamu özel işbirliği projeleri kapsamında yürütülen faaliyetlerden elde edilen kazançlara uygulanacak kurumlar vergisi oranı %30'a çıkarılmıştır. Söz konusu düzenleme, 2025 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlara, özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2025 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına uygulanmak üzere, Kanunun yayımı tarihinde yürürlüğe girecektir.
4- Yatırım Fon ve Ortaklıklarında Kurumlar Vergisi İstisnasının, Fon ve Ortaklıkların Gayrimenkul Kazançlarının En Az % 50'sinin Kâr Olarak Dağıtılması Koşuluna Bağlanması
Kurumlar Vergisi Kanununda yapılan düzenleme ile yatırım fon ve ortaklıklarına tanınan istisna, bu fon ve ortaklıkların gayrimenkul kazançlarının belirli bir kısmını (%50'sinin) kâr olarak dağıtmaları şartına bağlanmıştır. Düzenleme, 1/1/2025 tarihinden itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere, Kanunun yayımı tarihinde yürürlüğe girecektir.
5- Vergi Kesintisi Kapsamının Genişletilmesi
5520 sayılı Kanunun 15 inci maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki bentler ve dördüncü fıkrasında yer alan “dar mükellef olmasına göre” ibaresinden sonra gelmek üzere “, birinci fıkranın; (h) bendi kapsamındaki vergi kesintisine konu ödemeleri faaliyet konuları ve ödeme türleri itibarıyla, (ı) bendi kapsamında vergi kesintisine konu mal ve hizmetleri ise faaliyet konuları, sektörler, iş grupları, iş nevileri itibarıyla” ibaresi eklenmiştir.
“h) 23/10/2014 tarihli ve 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun hükümlerine göre aracı hizmet sağlayıcılarının ve elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılarının, mezkûr Kanun kapsamındaki faaliyetleri dolayısıyla hizmet sağlayıcılarına ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcılarına yaptıkları ödemelerden.
ı) Cumhurbaşkanınca belirlenen sektörler veya faaliyet konularına ilişkin mal ve hizmet alımlarına yönelik yapılan ödemelerden.”
5520 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki bentler ve sekizinci fıkrasında yer alan “dar mükellef olmasına göre” ibaresinden sonra gelmek üzere “, birinci fıkranın; (e) bendi kapsamındaki vergi kesintisine konu ödemeleri faaliyet konuları ve ödeme türleri itibarıyla, (f) bendi kapsamında vergi kesintisine konu mal ve hizmetleri ise faaliyet konuları, sektörler, iş grupları, iş nevileri itibarıyla” ibaresi eklenmiştir.
“e) 6563 sayılı Kanun hükümlerine göre aracı hizmet sağlayıcılarının ve elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılarının, mezkûr Kanun kapsamındaki faaliyetleri dolayısıyla Türkiye'de iş yeri veya daimi temsilcisi bulunan hizmet sağlayıcılarına ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcılarına yaptıkları ödemelerden.
f) Cumhurbaşkanınca belirlenen sektörler veya faaliyet konularına ilişkin Türkiye'de iş yeri veya daimi temsilcisi bulunanlardan mal ve hizmet alımlarına yönelik yapılan ödemelerden.”
III. VERGİ USUL KANUNU'NDA YAPILAN DÜZENLEMELER
1 – Vergi Aslı Uzlaşma Kapsamından Çıkarılmıştır
213 sayılı Vergi Usul Kanununda yapılan düzenleme ile vergi aslı uzlaşma kapsamından çıkarılmıştır.
Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce uzlaşma talep edildiği halde henüz uzlaşma günü verilmemiş, uzlaşma günü verilmiş ancak uzlaşma görüşmesi yapılmamış ya da çeşitli nedenlerle uzlaşma günü ertelenmiş veya uzlaşma talep süresi geçmemiş olan vergi ve cezalara ilişkin olarak değişiklik öncesi hükümler uygulanacaktır.
2-Kayıt Dışı Faaliyette Bulunanlara Uygulanacak Vergi Ziyaı Cezasının Artırılması
Kayıt dışı ekonomiyle mücadele kapsamında vergi kanunlarına göre mükellefiyet tesis ettirilmesi gerektiği halde bu zorunluluğa uyulmaksızın vergi dairesinin bilgisi dışında ticari, zirai veya mesleki faaliyette bulunmak suretiyle vergi ziyaına sebebiyet verilmesi durumunda, vergi ziyaı cezası %50 artırılarak uygulanacaktır.
3- Usulsüzlük Cezaları ile Özel Usulsüzlük Cezalarında Artırımlı Ceza Uygulamasına Geçilmesi
Usulsüzlük cezaları ile özel usulsüzlük cezalarında artırımlı ceza uygulaması getirilmiştir. Artırımlı ceza uygulamasına ilişkin düzenlemeler Kanunun yayımı tarihinde yürürlüğe girecektir. Belge almayanlara da özel usulsüzlük cezası kesilmesi konusunda düzenlemeler yapılmış olup bu düzenleme de 02.08.2024 tarihinde yürürlüğe girecektir.
4-Teminat Uygulaması
Vergi Usul Kanununda sahte belge düzenlemek amacıyla mükellefiyet tesis ettirdiği tespit edilip mükellefiyeti terkin edilenlerin teminat uygulamasında değişiklikler yapılmıştır. İstenilen teminatın süresinde verilmemesi veya tamamlanmaması halinde, verilmesi veya tamamlanması gereken teminat tutarı kadar, teminatı vermeyenler veya tamamlamayanlar adına özel usulsüzlük cezası kesilmesi sağlanmıştır. Bu cezalar hakkında cezalarda indirim ve uzlaşma hükümlerinin de uygulanmaması yönünde düzenleme yapılmış olup bu yeni hükümler, Kanunun yayımı tarihinde yürürlüğe girecektir.
5- Kıymetli Madenlerin Değerlenmesi
Altın, gümüş, platin ve paladyum gibi kıymetli madenlerin borsa rayici ile değerleneceği; borsa rayici yoksa veya borsa rayicinin muvazaalı bir şekilde oluştuğu anlaşılırsa değerlemeye esas bedel olarak, bu rayiç yerine maliyet bedelinin esas alınacağı yönünde düzenleme yapılmıştır. Düzenleme, Kanunun yayımı tarihinde yürürlüğe girecektir.
IV. KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU'NDA YAPILAN DÜZENLEMELER
1-KDV İadelerindeki Esas Usulün, Vergi İncelemesi Olduğu
KDV iadelerindeki esas usulün, vergi incelemesi olduğu hüküm altına alınmıştır. Düzenleme, 1.9.2024 tarihinde yürürlüğe girecektir.
2-Beş Yıl Süreyle İndirilemeyen KDV'nin İndirim Hesabından Çıkartılarak Özel Bir Hesaba Alınması ve Gider Olarak Dikkate Alınması
Katma Değer Vergisi Kanununda beş yıl süreyle indirilemeyen KDV'nin indirim hesabından çıkartılarak özel bir hesaba alınması ve gider olarak dikkate alınması sağlanmıştır. Buna göre, indirilecek KDV tutarlarının beş takvim yılı süresince indirim yoluyla giderilememesi halinde, bu süre sonunda kayıtlardan çıkarılarak yapılacak vergi incelemesi ile gelir veya kurumlar vergisinin tespitinde gider olarak dikkate alınmasına imkân sağlanmıştır. Bu düzenleme 1.1.2030 tarihinde yürürlüğe girecektir.
V- DİĞER DÜZENLEMELER
1-Serbest Bölgelerde Faaliyette Bulunan Mükelleflere Tanınan Kazanç İstisnası İhracat Gelirleri ile Sınırlandırılmıştır
3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanununda yapılan değişiklikle, serbest bölgelerde faaliyette bulunan mükelleflere tanınan kazanç istisnası ihracat gelirleri ile sınırlandırılmıştır. Bu değişiklik, 1.1.2025 tarihinden itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere, Kanunun yayımı tarihinde yürürlüğe girecektir.
2- Vadesi Geçmiş Borcun Bulunmadığına İlişkin Belge Arama Zorunluluğu Kapsamı Genişletilmiştir
6183 sayılı Kanunda yapılan düzenleme ile halen uygulanmakta olan, vadesi geçmiş borcun bulunmadığına ilişkin belge arama zorunluluğu kapsamına, mahkeme kararları ve icra dairelerinin ödeme veya icra emirleri üzerine yapılacak ödemeler de dâhil edilmiştir.
3- Yurt Dşı Çıkış Harcı 500 TL Olarak Belirlenmiştir
5597 sayılı Yurt Dışına Çıkış Harcı Hakkında Kanunda yapılan düzenleme ile yurt dışı çıkış harcı 500 TL olarak belirlenmiş olup bu değişiklik Kanunun yayımını izleyen onuncu günde yürürlüğe girecektir.
7524 sayılı Kanun'a aşağıdaki linkten ulaşılabilir.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.