Türkiye'de elektrikli ve haricen şarj edilebilir hibrit araçların ithalatı, 2024 yılı boyunca önemli düzenlemelere tabi tutulmuş ve T.C. Ticaret Bakanlığı tarafından yürütülen çeşitli tebliğ değişiklikleri ile güncellenmiştir.
İlgili düzenlemeler Türkiye'de bu araçların ithalatını denetim altına almayı ve yerli hizmet altyapısını geliştirmeyi amaçlamaktadır. İşbu makalemizde, 1 Ocak 2024 tarihinde yürürlüğe giren Bazı Elektrikli Araçların İthaline İlişkin Tebliğ'den başlayarak, 20 Eylül 2024 ve 31 Aralık 2024 tarihlerinde yapılan değişiklikler ele alınacaktır.
Mülga Tebliğ Düzenlemesi:
1 Ocak 2024 tarihinde Bazı Elektrikli Araçların İthaline İlişkin Tebliğ ("Mülga Tebliğ"), elektrikli araç ithalatının düzenlenmesi amacıyla bu kapsamda Türkiye'deki ilk yasal düzenlemeyi oluşturmaktadır. Mülga Tebliğ ile ithal edilen elektrikli araçların gümrük tarife istatistik pozisyonları ("GTİP") belirtilmiş ve eşyaların tanımları yapılmıştır. Bu kapsamda, Avrupa Birliği ve Serbest Ticaret Anlaşması yapılan ülkeler harici menşeli araçların Serbest Dolaşıma Giriş Rejimine tabi tutulması halinde, gümrük beyannamesi tescilinde T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı veya yetkilendirdiği kurumlarca düzenlenen izin belgesi ("İzin Belgesi") aranacağı belirtilmiştir.
Mülga Tebliğ uyarınca, İzin Belgesi muafiyeti sağlanabilmesi için Avrupa Topluluğu ile Türkiye arasındaki Serbest Ticaret Anlaşmasına istinaden Avrupa Topluluğu ülkelerine sanayi ürünü ve işlenmiş tarım ürünleri ihracatı için kullanılan A.TR Dolaşım Belgesi veya ilgili Serbest Ticaret Anlaşması kapsamında menşe ispat belgesi sunulması gerekmekteydi. A.TR Dolaşım Belgesi ancak bir eşyanın tamamen Türkiye'de veya AB'de üretilmiş olması ya da o eşyanın tamamı veya sadece bir kısmı üçüncü ülkeler menşeli olup Türkiye ya da AB'de eşyaya ilişkin ithal işlemlerin tamamlanmış olması halinde düzenlenmektedir.
Mülga Tebliğ ile İzin Belgesi alınabilmesi için ithalatçılar tarafından kümülatif olarak sağlanması gerekli bazı koşullar sayılmıştır. Bu koşullar arasında:
- Yetkili servis ağı kurulumu, belirli Türk Standartları Enstitüsü ("TSE") standartlarına uygun şekilde en az 20 yetkili servis istasyonu oluşturulması,
- Elektrikli araç bakım personelinin TSE veya Meslekî Yeterlilik Kurumu tarafından verilen yeterlilik belgesine sahip olması,
- İthal edilen her marka için en az 40 kişilik Türkçe çağrı merkezi kurulması,
- Üreticinin Türkiye'de yetkili temsilcisinin bulunması,
- Batarya sistemlerinin izlenmesi ve kontrolüne dair ithalatçının yazılı taahhütname vermesi
bulunmaktaydı.
Değişiklik Tebliğ Düzenlemesi:
20 Eylül 2024 tarihinde 1 Ocak 2024 tarihinde yürürlüğe giren Bazı Elektrikli Araçların İthaline İlişkin Tebliğ'de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ ("Değişiklik Tebliğ") ile Mülga Tebliğ'in adının Bazı Elektrikli ve Haricen Şarj Edilebilir Hibrit Araçların İthaline İlişkin Tebliğ olarak değiştirilmesine karar verilmiştir. Yine Değişiklik Tebliğ ile düzenleme kapsamına alınan eşyalar da genişletilerek haricen şarj edilebilir hibrit araçlar da dahil edilmiştir.
Değişiklik Tebliğ ile sadece Mülga Tebliğ kapsamına alınan eşyalar değil ayrıca İzin Belgesi alınması için sağlanacak koşullar da genişletilmiştir. Yetkili servis ağında aranacak TSE standartları değiştirilmiş, elektrikli araç bakım ve onarımına ilişkin yeterlilik belgesi şartı, hibrit araç bakım ve onarımından sorumlu olacak kişileri de kapsayacak şekilde ele alınmıştır. Değişiklik Tebliğ aynı zamanda tip onayına tabi olmayan elektrikli veya haricen şarj edilebilir hibrit araçların ithalatında da gümrük idarelerince TSE tarafından düzenlenen muafiyet/kapsam dışı yazısının da talep edileceğine ilişkin düzenleme getirmiştir.
Güncel Tebliğ Düzenlemesi:
Halihazırda yürürlükte olan ve 31 Aralık 2024 tarihinde yayımlanan Bazı Elektrikli ve Haricen Şarj Edilebilir Hibrit Araçların İthaline İlişkin Tebliğ ("Güncel Tebliğ") ile önceki düzenlemelere göre ithalat düzenlemesi rejimine tabi tutulacak eşya tanımı arttırılmıştır.
Güncel Tebliğ ile Mülga Tebliğ'de GTİP olarak yapılan tanım, gümrük tarife pozisyonları ("GTP") numaraları anlamına gelecek şekilde yenilenmiştir. Güncel Tebliğ kapsamına alınan ve düzenlemeye tabi eşyalara ilişkin tanımların daha netleştirilmesi suretiyle ithalatın çerçevesi yeniden belirlenmiştir. Bu bağlamda Güncel Tebliğ kapsamında İzin Belgesi alınması gerekli eşyalar ise:
- Yarı römorklar için çekiciler,
- Tekerlekli zirai ve ormancılık traktörleri,
- 10 veya daha fazla kişi taşımaya mahsus motorlu taşıtlar,
- Binek otomobilleri ve insan taşımaya yönelik diğer motorlu taşıtlar (go-kart, arama kurtarma araçları hariç),
- Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar,
- Özel amaçlı motorlu taşıtlar (vinç, itfaiye, beton karıştırıcı gibi),
- Motosikletler, mopedler ve yardımcı motorlu diğer tekerlekli taşıtlar,
- Römorklar ve yarı römorklar
olarak listelenmiştir.
Ayrıca Güncel Tebliğ ile İzin Belgesi için aranan zorunlu koşullar açısından eşya ve araç sınıflarına göre farklılıklar getirilmiş ve yetkili servis ağı için yeni TSE standartları aranacağını belirtmiştir.
Binek otomobilleri ve eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar için Güncel Tebliğ'in yürürlük tarihinin 1 Ocak 2025 olması ve diğer tanımlanan eşyalar açısından ise Güncel Tebliğ'in yayımlandığı tarihten 60 gün sonra yürürlüğe girmesi öngörülmüştür.
Bu değişiklikler, ithalatçılar için yeni yükümlülükler getirirken, Türkiye'de elektrikli ve hibrit araç kullanımını teşvik eden daha düzenli bir ithalat sürecinin oluşturulmasını hedeflemektedir. Önümüzdeki yıllarda bu düzenlemelerin sektör üzerindeki etkilerinin daha net bir şekilde gözlemleneceği düşünülmektedir.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
