HALKA ARZ NEDİR
Halka arz, bir anonim şirketin sermaye piyasası araçlarının şirket ortak ve hissedarları dışında diğer kişilere şirkete ortak olmak amacıyla tanıtması olarak tanımlanmaktadır. 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ("6362 sayılı Kanun"), anonim şirketlerin sermaye piyasası araçlarını halka arz edebilmeleri veya borsada işlem görebilecek hale getirebilmeleri için gereken usul ve kuralları düzenlemektedir. Halka arz; şirketler için uzun ve detaylı planlama süreçleri gerektiren, değerleme süreçlerinin sıkı bir şekilde yürütüldüğü ve bunun sonucunda şirketlerin kendisine finansman sağladığı bir model olarak değerlendirilmektedir. Şirketlerin halka arz sürecine katılacak olan yatırımcılar, bu süreçte eksiksiz ve doğru bilgi edinme hakkına sahip olup, sermaye piyasası araçları hakkında sermaye piyasası mevzuatı uyarınca hazırlanacak olan gerekli belgelere erişebilmektedir. Mevzuattaki düzenlemeler uyarınca ilgili bilgi ve belgelerin doğru şekilde yatırımcıyla ve kamuyla buluşturulması, yatırımlara yön verecek nitelikte olduğundan önemli bir rol oynamaktadır.
İZAHNAME VE HUKUKÇU RAPORU
İzahname özetle, halka arz olacak şirkete ve halka arz sürecine ilişkin bilinmesi gereken tüm bilgileri içeren bir tür kamu aydınlatma ve bilgilendirme metnidir. Bu sebeple kamuyu ve potansiyel yatırımcıları bilgilendirme niteliği taşıyan bu belgenin doğru, eksiksiz ve sorunsuz olması gerekmektedir. İzahname; şirketin ortaklık yapısı, faaliyet alanları, sermayesi ve borçları, halka arz süreci ve olası tüm riskleri içermektedir. 6362 sayılı kanun, halka arz sürecine ilişkin usul ve esasları detaylı şekilde düzenlemektedir. Bu sebeple halka arz sürecine katılmayı amaçlayan kişileri bilgilendirmeyi amaçlayan belgelerin doğurduğu sorumluluklar ve sonuçlarına da yer verilmiştir. Bu sorumluluklar verilen bilgilerin doğruluğu yansıtmaması durumunda, bu bilgiler ışığında yatırımcı sıfatını kazanmış kişilerin uğrayacağı zararlardan doğan sorumluluğu da kapsamaktadır. İzahname, ilgili belgelerin en detaylısı olduğundan doğurduğu sorumluluk da bir o kadar büyüktür. Bu sebeple uzman kişilerce hazırlanması gerekmektedir.
Hukukçu raporu, bağımsız bir hukukçu tarafından hazırlanan, halka arz sürecinde Borsaya sunulan belgeler arasında yer alan bilgilendirme metnidir. Her ne kadar 6362 sayılı kanunda doğrudan adıyla yer almıyor olsa da, hukukçu raporu izahnamenin bir parçasıdır. Hukukçu raporu, Borsa İstanbul Anonim Şirketi Kotasyon Yönergesi'nde düzenlenmiş olup, ilgili yönerge 19.10.2014 tarihli ve 29150 sayılı Resmi Gazetesinde yayımlanan Borsa İstanbul A.Ş. Borsacılık Faaliyetlerine İlişkin Esaslar Yönetmeliği'ne dayanılarak hazırlanmıştır. Borsacılık Faaliyetleri Yönetmeliği ise 6362 sayılı Kanun'un "Borsacılık Faaliyetlerine İlişkin Esaslar" maddesi uyarınca çıkarılmıştır. Yani hukukçu raporunun dayandığı kotasyon yönergesi, 6362 sayılı kanuna bağlı bir düzenleme olduğundan raporu bağımsız bir belge olarak nitelendirmek doğru değildir. İzahname ve eki olan hukukçu raporu, halka arz süreçlerinde büyük önem arz etmekte olup, önceki paragrafta izahnamenin içeriği olarak anılan içerik, aslen hukukçu raporunun içeriğidir. Rapor, hukuki çerçevede şirketin yapısını, malvarlıklarını (bankadaki bilgi ve belgelere dayanarak), ortaklık yapısının tüzel ve gerçek kişi dahil olmak üzere tüm detaylarını, varsa şirketin dava süreç ve bilgilerini ve sonuç bölümüyle genel bir hukukçu değerlendirmesini içerir. Yapısı itibariyle alanında uzman bir hukukçu tarafından yazıldığından yanıltıcı ve gerçek dışı bilgi içermemesi beklenmektedir. Güven teşkil etmesinin sonucu olarak, hazırlayan hukukçunun sorumluluğu önemli bir unsudur. Her ne kadar hukukçu raporu izahnameden ayrı olarak yayımlanan bir belge olsa da, izahname içinde hukukçu raporundaki tespitlere atıf yapılmaktadır.
Hukukçu raporunda, hazırlayan bağımsız hukukçu tarafından incelenmesi gereken birçok doküman mevcuttur. Bu dokümanlar sadece halka arz olacak şirketin ortak veya ihraççıları tarafından sunulan dokümanlarla sınırlı kalmamalı, hukuki olarak yapılacak tespitler için gereken tüm belgelerin ilgili kurum ve kuruluşlardan temini için talepte bulunulmalıdır. Genelde, halka arz süreçlerinde hazırlanan hukukçu raporları, salt şirketin sunduğu bilgi ve belgelere dayanmakta olup, usulüne uygun şekilde hazırlanmayan, içerik bakımından yetersiz ve potansiyel yatırımcıyı gerekli ölçüde bilgilendirmekten uzak nitelik taşımaktadır. Bilgilerin güncelliği veya doğruluğuna ilişkin, belgelerin alındığı halka arz olacak olan şirketin beyanı yeterli olmayıp asıl amaç gerçeklerin tüm çıplaklığıyla ortaya konması olduğundan doğruluk gerekli kurum ve kuruluşların beyanlarına uygun olarak test edilmeli, hukuki görüş buna göre verilmelidir.
Borsa nezdinde sunulan tüm belgelerin doğruluğundan veya eksikliğinden, belgeyi hazırlayan kişiler kadar halka arz sürecini gerçekleştirenler sorumludur. Bu sebeple hukukçu raporu sadece hazırlayan bağımsız hukukçuyu değil, şirketin tüm ortaklarını, halka arz sürecine aracılık eden yatırım kuruluşlarını, garantörleri, bağımsız denetçileri ve diğer tüm ilgilileri bağlamaktadır. Bu yüzden bu rapor yüzeysel bir içerik değil, derinlemesine ve detaylı bir inceleme içermelidir. 6362 sayılı Kanun'da izahnameden kaynaklı sorumluluklar temel olarak 32 ve 10. Maddelerde düzenleme alanı bulmuştur.
İzahnamenin ve ilgili eklerinin format ve hazırlanma şekline ilişkin kılavuz ve yönergeler hazırlanmıştır. "Payların Halka Arzında Kullanılacak Tek Belgeden Meydana Gelen İzahname Formatı ve Hazırlanmasına İlişkin Kılavuz" ("İzahname Hazırlama Kılavuzu"), bu yönlendirme metinlerinin örneklerindendir. İzahname Hazırlama Kılavuzunun 30,35i ve diğer ilgili başlıklarında, ek olarak nitelendirilecek belgelerin hangi usulle nitelendirileceği, hangi uzmanların hangi sebeplerle görevlendirilebileceği, uzmanlar tarafından sağlanacak olan bilgilerin hazırlayacak kişi tarafından eksiksiz ve doğru olduğuna ilişkin beyan içinde belirtilmesi gerektiği düzenlenmiştir. Tüm bu maddeler, şirketlerin halka arz sürecinde alacağı danışmanlık hizmetine izahnamede yer vermesi gerektiğini düzenleyerek hukukçu raporunun da bir "hukuki danışmanlık hizmeti" olarak anılması gerektiğini vurgulamaktadır. Verilen hukuki danışmanlık uyarınca şirketler izahnameyi hazırlayarak kamuoyunu Borsa'ya sunduğu belgeler uyarınca bilgilendirecektir.
Hukukçu raporu, raporu hazırlayan bağımsız hukukçunun ad, adres ve iletişim bilgilerini içermelidir. Bunun nedeni ise sorumlu tutulacak kişinin gösterilmesi, aslen hukukçu tarafından olası sorumlulukların kabul edilmesidir. Hukukçu, hazırladığı raporun izahname ile kamuya açık hale gelecek olduğunu ve bu konuda rızası bulunduğunu kabul ve tahahhüt etmektedir. Rapordaki hukuki tespitlerin çoğu izahnamenin içerisinde atıf veya salt bilgi şeklinde yer almaktadır. Şirket hakkında, kamu ve potansiyel yatırımcı tarafından alınacak bilginin kaynağı olan yönlendirici nitelikteki izahname hukukçu raporunu kaynak almaktadır.
SONUÇ
Hukukçu raporu, Borsa İstanbul tarafından hazırlanan Kotasyon Yönergesi ve ilgili mevzuat ile birlikte değerlendirildiğinde İzahnamenin eki olduğu anlaşılan önemli bir belgedir. Yine aynı yönerge uyarınca izahnamenin ekleri, bir bütün olarak kabul edildiğinden izahnamenin ayrılmaz bir parçası niteliğindedir. İzahnamenin bölümlerinde bağımsız hukukçunun raporuna ve verdiği her türlü bilgiye atıf yapılmaktadır. 6362 sayılı Kanun uyarınca; izahnamede yer alması için hazırlanan tüm belge ve raporlarda imzası yer alan kişi ve kurumlar; yanlış veya eksik bilgi içermesi durumunda hazırladıkları raporlardan sorumlu olduklarını kabul etmektedirler. 6362 sayılı kanunu çerçevesinde Borsaya sunulan hukukçu raporunun getirdiği sonuçlardan raporu hazırlayan bağımsız hukukçu kusurları uyarınca sorumludur. Halka arz süresince potansiyel yatırımcı ve kamuya verilen bilgi, şirketin imajını ve sonrasında gerçekleşecek olan eylem ve işlemleri de temsil ettiğinden raporların içeriği önem arz etmektedir. Tüm anlatılan sebeplerle şirketlerin halka arz süreçlerini yönetirken ve gerekli belgeler hazırlanırken başvuracakları hukukçunun bilgi birikimi ve sorumlulukları üstlenme kabiliyeti göz önünde bulundurulmalı, sonrasında ilgili bağımsız hukukçudan rücu edilebilecek olsa dahi şirketin yatırımcılar ve kamu nezdindeki imajının zedelenmemesi için tüm tedbirlerin alınması gerekmektedir.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.