Türkiye'nin Makroekonomik Görünümü
Global piyasalar görünümünde ABD'de, tarım dışı istihdamdaki artışa ve işsizlik oranının öngörülenin altında gerçekleşmesine ilaveten enflasyon verisi beklentilerle paralel artış göstermiştir. Euro bölgesinde ise enflasyon verisi yıllık olarak beklenen şekilde gerçekleşmiş, aralık ayı özelinde en lasyon artışında enerji maliyetleri etkili olmuştur.
Türkiye özelinde TÜFE değişimi, 2024'ün dördüncü çeyreğinde 2023 Ç4'e göre ortalama %46,7 seviyelerinde kaydedilmiştir. ABD ve Euro bölgesindeki enflasyon verilerinin ise 2023 yıl sonu itibarıyla gösterdikleri düşüş trendini sürdürerek 2024 senesi için sırasıyla %2,8 ve %2,4 seviyelerinde seyretmiştir.
Türkiye'nin güncel durumunda fiyat istikrarını sağlamaya ve iç talepteki dengelenmeyi desteklemeye yönelik yaklaşımlar doğrultusunda 2025 yılı için kişi başına düşen milli gelirin 17,1 bin dolar seviyelerinde olması ve reel GSYİH büyümesinin bir önceki yıla kıyaslandığında %2,8 olarak gerçekleşmesi öngörülmektedir.
İnşaat Sektörü
2023 yılını reel olarak %7,2 büyüme ile tamamlayan Türkiye inşaat sektörünün, daha önceki tahminlerde olduğu gibi 2024 ve sonrasındaki dönemde büyüme göstermesi beklenmektedir. Benzer şekilde, 2023 yılında reel olarak %4,7 büyüme gösteren Türkiye altyapı sektörünün de 2030 yılına kadar olan öngörülerde, inşaat sektöründeki duruma paralel olarak büyümesini devam ettireceği öngörülmektedir.
2024'ün dördüncü çeyreğinin ekim ayında, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış hazır beton endeksi bir önceki yılın aynı ayındaki değere göre ortalama %1 azalmış, çimento endeksinde ise ortalamada %5 düşüş kaydedilmiştir.
TÜİK tarafından açıklanan sektörel bazda güven verileri arasında yer alan inşaat güven endeksi, önceki çeyrekte kaydedilen negatif eğilimini devam ettirerek 2024/Ç4'te bir önceki yılın aynı çeyreğindeki endekse göre %1,7 seviyesinde azalmıştır. Güven endeksinin alt kırılımlarında; bir önceki ay ile karşılaştırıldığında Aralık 2024'te alınan kayıtlı siparişlerin mevcut düzeyi %1,1 düşüş gösterirken, son 3 aylık dönemdeki toplam çalışan sayısı beklentisi ise %4,4 seviyesinde artış göstermiştir.
Türkiye inşaat sektöründe faaliyet göstermekte olan şirketlerin 2024/Ç4'te ortalama %58,4'ü faaliyetlerini kısıtlayan herhangi bir faktörün olmadığını açıklarken, finansman sorunları ortalama %31,6 seviyesindeki payıyla girişimleri sınırlayan birincil faktör olmaya devam etmiştir. Kısıtlayıcı unsurlarda finansman sorunlarının ardından gelen talep yetersizliği ise 2024/ Ç4'te de %18,0'lık ortalamaya sahip olarak önceki dönemlerde olduğu gibi faaliyetleri kısıtlayan faktörlerdeki sırasını korumaya devam etmiştir.
Türkiye'de inşaat maliyet endeksi alt kırılımları ele alındığında, 2024 Aralık ayında işçilik ve malzeme endekslerinin bir önceki aya kıyasla sırasıyla %1,29, ve %0,41 arttığı görülmektedir. Çeyreklik ortalamalara bakıldığında, inşaat maliyet endeksindeki değişim, bir önceki yılın aynı dönemine göre %45,9'luk azalış göstererek 2024/ Ç4'te %36,0 olarak kaydedilmiştir.
Önceki dönemlere paralel olarak, inşaat sektörü özelinde takipteki kredi büyüklüğünün, toplam nakdi kredi büyüklüğüne oranı %3,8 seviyelerinde seyretmeye devam etmektedir.
Gayrimenkul Sektörü
2024 Ç4'te Türkiye genelinde konut satışları 530,8 bin adet ile bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla %62,9'luk artış gösterirken, 2024 Aralık ayında alt kırılımdaki ipotekli satışlar ve ikinci el konut satışları bir önceki yılın aynı ayına göre sırasıyla %285,3 ve %55,7 'lik artış göstermiştir. 2024 yılında, Türkiye genelinde konut satışları toplamda 1,5 milyon seviyesinde kaydedilmiştir.
Bir önceki dönemdeki sonuçlara paralel olarak 2024'ün dördüncü çeyreğinde de İstanbul 86,3 bin adet ile Türkiye genelinde en çok konut satışı yapılan şehir olmuş, İstanbul'daki satışları ~49 bin adet ile Ankara ve ~29 bin adet ile İzmir takip etmiştir.
Türkiye genelinde 2024 Ç4'te belediyeler tarafından verilen yapı ruhsatları daire sayısı bazlı olarak bir önceki yılın aynı çeyreğine kıyasla %17,4 seviyesinde azalmıştır. Yapı ruhsatı verilen binalar, yüz ölçümü payına göre sıralandığında ilk sırada 36,6 milyon m² ile ikamet edilen iki ve daha fazla daireli binalar gelirken, ikinci sıra toplamda 4 milyon m² ile sanayi binaları ve depolar olmuştur.
Türkiye'de Aralık 2024 sonu itibarıyla 158,46 seviyesinde seyreden konut fiyat endeksi (2023=100) 2023 yılının aynı ayına göre nominal bazda %29,4 artış göstermiştir. Endeksin Şubat 2024 itibarıyla negatife dönen reel bazlı değişimi ise bu trendine devam etmiş ve 2024 yılının aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %10,4'lük düşüş kaydetmiştir.
2024 Ç3'te kullandırılan konut kredisi tutarı bir önceki çeyreğe göre %78, kullandırılan konut kredisi sayısı ise yine bir önceki çeyreğe göre %68 oranında artış göstermiş olup, ortalama konut kredisi büyüklüğü ise ~ 1 milyon TL seviyesinde gerçekleşmiştir. Konut kredilerindeki bakiye tutar, 2024 Ç2'ye kıyasla %4 artış göstererek 421 milyar TL'ye ulaşmıştır.
To view the full article, click here.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
