A. Deepfake Teknolojisinin Mevcut ve Olası Etkileri
1. Deepfake Nedir?
Deepfake, "deep learning" (derin öğrenme) ve "fake" (sahte) kelimelerinden türetilmiş bir kelimedir.
Bir fotoğraf, video veya ses kaydında yer alan kişinin, yapay zeka kullanılarak bir başka kişinin fotoğrafı, videosu veya ses kaydı ile değiştirildiği medya teknolojisidir. Bu teknoloji ile ses kaydının elde edildiği kişinin sesi kullanılarak dilediğiniz bir metnin seslendirilmesini sağlayabilir, görüntüsünü kullanarak dilediğiniz bir video senaryosunun parçası haline getirebilirsiniz.
Günümüzde, yapay zeka algoritmalarının gelişimi, deepfake teknolojisinin hızla gelişimine büyük katkı sağlamaktadır. Deepfake, bir kişinin yüzünü veya sesini sahte bir şekilde manipüle etme yeteneğine sahiptir. Eğlenceli ve faydalı içerikler sağlanması konusunda kullanılabildiği gibi siyasi liderlerin konuşmalarını manipüle etmek, intikam amaçlı ses ve video kayıtları oluşturmak gibi kötü amaçlı kullanımı da yaygındır.
2. Avantajları
Yaratıcılık ve Eğlence: Deepfake teknolojisi, sinema ve reklam endüstrisi, televizyon şovları ve diğer eğlence alanlarında gerçeküstü efektlerin yaratılmasına olanak tanır. Hayatta olmayan bir lider veya sanatçıların yeni metinler seslendirmesi, 3 boyutlu olarak bir sahneye katılım sağlaması gibi çeşitli şekillerde kullanımı söz konusu olabilmektedir.
Eğitim ve Araştırma: Deepfake teknolojisi, tarih sahnelerinin canlandırılması, tıp, hava ve uzaycılık gibi uygulamalı eğitimin çok masraflı olduğu veya mümkün olmadığı konularda görsel gerçeklikle uygulamalı eğitimlerin sağlanması, deneylerin sanal gerçeklik üzerinden yapılması gibi birçok alanda kullanılabilmektedir.
Güvenlik ve Gizlilik: Deepfake teknolojisi, aslında kendisinin bir ürünü olarak yarattığı tehdit ve riskleri bertaraf etmek için; bir nevi kendi panzehiri olarak da kullanılabilmektedir.
Sahte içeriklerin, kötü niyetli kullanımların tespiti amacıyla da bu teknolojiden faydalanılması mümkündür.
3. Dezavantajları
Manipülasyon ve Sahtekarlık: Deepfake teknolojisi, video, ses kayıtları veya fotoğrafları manipüle ederek, kişilerin davranışlarını olduğundan farklı ya da bir başka deyişle topluma gösterilmek istenen şekilde oluşturularak toplumu yanıltıcı şekilde yönlendirme amacıyla kullanılabilmektedir. Siyasi manipülasyon, nefret söylemi yayılması ve toplumsal huzursuzluk gibi ciddi sorunlara neden olabilir. Sahte videoların yayılmasıyla, kamuoyu yanıltılabilir ve toplumda güven krizleri oluşabilir. Bu yanılsamanın önüne geçebilmek için hiçbir görsel verinin doğruluğundan emin olunmadan yayılmasına katkı sağlanmamalı ve tepki gösterilmemelidir.
Gizlilik İhlali: Kişisel fotoğraf ve videoların sahteciliğini yapma yeteneği nedeniyle, bireylerin gizliliğini tehdit edebilir. Kullanılan teknolojinin kişilerin bilgilerini saklayıp saklamadığı ya da saklanıyorsa ne amaçlarla saklandığı bilinmediğinden kişilerin mahremiyetinin ihlal edilmesine de yol açabilecektir.
Etik Sorunlar: Bu teknoloji ile hazırlanan videolar, dolandırıcılık, şantaj ve itibar manipülasyonu gibi kötü niyetli amaçlar için kullanılabilmektedir. Bunun yanısıra Deepfake teknolojisinin kullanımı, kişilerin izni olmadan görüntü ve/veya seslerinin kullanılması ile vuku bulabildiğinden etik problemleri de beraberinde getirmektedir. Siyasi, dini ya da toplumu ayrıştırmaya yönelik içerikler üretilerek algı mühendisliği yapılması en büyük etik sorunlardan biridir.
4. Potansiyel Etkileri
Deepfake teknolojisinin insana ihtiyaç duyulmadan sanal ortamlar yaratılmasında, siyasi kampanyalarda toplumu manipüle etmekte (bazı ülkelerin seçim süreçlerinde ya da savaş içerisinde olan ülkelerin diğer ülkeleri manipüle ederek tepki anestezisi uygulamada kullanımına ilişkin örnekler mevcuttur) kullanımının yaygınlaşması pek muhtemeldir. Yine şantaj veya dolandırıcılık amacıyla da kullanımının hızla arttığı görülmektedir.
B. Deepfake Teknolojisinin Kişisel Veri Alanına Etkisi: Yarattığı Riskler ve Çözümler
Günümüzde, yapay zeka ve derin öğrenme teknolojilerinin gelişimiyle kişisel verilerin güvenliği bakımından da ciddi risk ve tehditler oluşmaktadır. Kişilerin sesleri, fotoğrafları, video kayıtları gibi verilerinin kullanımı hem bu veriler bakımından bir ihlal oluşturabilmekte hem de verilerin manipüle edilmesi sebebi ile kişilik haklarının ihlali ile sonuçlanabilmektedir. Bu durum, kişisel verilerin kötüye kullanılması, mahremiyetin ihlal edilmesi ve dolandırıcılık gibi çeşitli tehlikeleri beraberinde getirmektedir.
Olası Çözümler:
Teknolojik Gelişim: Bu teknolojilerin olumsuz etkilerinin tespit edilmesi ve engellenmesi için yeni algoritmaların geliştirilmesi önemlidir. Deepfake algılama sistemleri ve doğrulama araçları, sahte videoları tespit etmek ve önlemek için kullanılabilir.
Eğitim ve Farkındalık: Kişisel veri güvenliği konusunda eğitim ve farkındalık artırılmalıdır. Bireyler, sahte videoların potansiyel tehlikeleri konusunda bilgilendirilmeli ve kişisel verilerini nasıl koruyacakları konusunda eğitilmelidir. Ayrıca teyit edilmemiş içeriklere tepki verilmemesi gerektiği, yine teyitsiz içeriklerin yayılmasına katkı sağlanmaması gerektiği hususları topluma nakşedilmelidir.
Hukuki Düzenlemeler: Deepfake teknolojisinin kötüye kullanımını önlemek için uygun hukuki düzenlemelerin hem ulusal hem de uluslararası boyutta yapılması önemlidir. Bu düzenlemeler, Deepfake videolarının üretimi, dağıtımı ve kullanımını kontrol altına alarak, kişisel veri güvenliğinin sağlanmasında etkin rol oynayabilecektir.
Sonuç ve Değerlendirme:
Deepfake teknolojisi, kişisel veri konusunda ciddi risk ve tehditleri bünyesinde barındırmaktadır. Teknolojinin hızla gelişmesi de her geçen gün yeni risk ve tehditler doğuracaktır. Ancak hiçbir teknolojinin yarattığı riskleri yok etmenin çözümü o teknolojiyi ortadan kaldırmak olmayacağı gibi deepfake teknolojisinde de riskleri bertaraf edebilmek için kontrol altına almaya yönelik tedbirler üretilmeli, hukuki düzenlemeler, insanların bu teknoloji hakkında eğitilmesi ve farkındalığının artırılması ile deepfake teknolojisinin olumsuz yönleri bertaraf edilebilecektir.
Birçok faydası olan bu teknolojinin gün geçtikçe hayatımızda daha fazla yer edineceği şüphesizdir. Teknolojinin sürdürülebilirliği ve toplumsal güven için bu imkanların etik ve hukuki çerçevesi belirlenerek olası tehditlerin minimize edilmesi sağlanabilecektir.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.