Kripto Varlık Düzenlemeleri Yürürlüğe Girdi

6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu'na (“Kanun”) kripto varlıklara ilişkin düzenlemeler getirilmesini öngören 7518 sayılı Sermaye Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“Değişiklik Kanunu“) 2 Temmuz 2024 tarih ve 32590 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Söz konusu düzenleme ile ülkemizde faaliyet gösteren veya gösterecek olan kripto varlık hizmet sağlayıcıları Kanun kapsamında Sermaye Piyasası Kurulu'nun (“Kurul”) düzenleme ve denetimi yetkisi altına alınmıştır. Değişiklik Kanunu'nun tam metnine buradan ulaşabilirsiniz.

Kurul aynı tarihte Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcılara İlişkin Duyuruyu (“Duyuru”) da internet sitesinde yayımlamıştır. Duyuru'da hâli hazırda faaliyet gösteren kripto varlık hizmet sağlayıcılar ile faaliyete başlayacak olan kripto varlık hizmet sağlayıcıların Kurul'a yapacakları faaliyet izni başvuru sürecine ilişkin esaslar ve başvuru belgeleri düzenlemektedir. Duyuru'nun tam metnine buradan ulaşılabilir.

A. DEĞİŞİKLİK KANUNU'NDA ÖNE ÇIKAN DÜZENLEMELER

1. Önemli Kavramlar Tanımlanarak Yasal Zemine Oturtuldu.

Değişiklik Kanunu ile birlikte kripto varlık, kripto varlık alım satım platformu (“Platform”), kripto varlık saklama hizmeti ve kripto varlık hizmet sağlayıcı (“Hizmet Sağlayıcı”) kavramları tanımlandı.  Değişiklik Kanunu'na göre;

1. “kripto varlık”, dağıtık defter teknolojisi veya benzer bir teknoloji kullanılarak sanal olarak oluşturulup saklanabilen, dijital ağlar üzerinden dağıtımı yapılan ve değer veya hak ifade edebilen gayri maddi varlıkları;
2. “platform”, kripto varlık alım satım, ilk satış ya da dağıtım, takas, transfer, bunların gerektirdiği saklama ve belirlenebilecek diğer işlemlerin bir veya daha fazlasının gerçekleştirildiği kuruluşları
3. “kripto varlık saklama hizmeti”, platform müşterilerinin kripto varlıklarının veya bu varlıklara ilişkin cüzdandan transfer hakkı sağlayan özel anahtarların saklanmasını, yönetimini veya Kurul'ca belirlenecek diğer saklama hizmetlerini,
4. “kripto varlık hizmet sağlayıcı” ise platformları, kripto varlık saklama hizmeti sağlayan kuruluşları ve Değişiklik Kanunu'na dayanılarak yapılacak düzenlemelerde kripto varlıkların ilk satış ya da dağıtımı dahil olmak üzere kripto varlıklarla ilgili olarak hizmet sağlamak üzere belirlenmiş diğer kuruluşları

ifade etmektedir.

2. Değişiklik Kanunu Kapsamında Yer Alan Kripto Varlıklar Belirlendi.

Kanun'un sermaye piyasası araçlarına özgü haklar sağlayan kripto varlıklar ile Platformlar nezdinde işlem görecek veya ilk satış ya da dağıtımı yapılacak kripto varlıklar dışındaki kripto varlıklara uygulanmayacağı öngörülmektedir.

Bununla birlikte, Kurul'un sermaye piyasası araçlarına özgü haklar sağlayan kripto varlıklar dışında, ayrıca dağıtık defter teknolojisinin veya benzer bir teknolojik altyapının geliştirilmesi suretiyle oluşturulan, değeri bu teknolojiden ayrıştırılamayan nitelikte olan kripto varlıkların satış ya da dağıtımının, Kanunun sermaye piyasası araçlarıyla ilgili hükümlerine tabi olmaksızın platformlar nezdinde yapılabilmesi konusunda da esaslar belirleyebileceği Değişiklik Kanunu'nda açıkça belirtilmiştir.

3. Platformların, Saklama Hizmetlerinin ve Hizmet Sağlayıcıların Tabi Olduğu Esaslar Düzenlendi.

Değişiklik Kanunu ile birlikte;

1. Hizmet Sağlayıcılar'ın kurulabilmesi ve faaliyete başlaması için Kurul'dan izin alınmasının zorunlu olduğu hükme bağlandı. Değişiklik Kanunu'na göre Hizmet Sağlayıcılar münhasıran Kurul'ca belirlenecek faaliyetleri yerine getirecek.
2. Platformlar'ın kurulması ve faaliyete başlaması başta olmak üzere, kuruluşlarına, faaliyetlerine, ortaklarına, sermaye yükümlülüklerine, bilgi sistemleri ve teknolojik altyapılarına, pay devirlerine ve benzeri diğer hususlara ilişkin belirlemeleri yapmaya da Kurul yetkili kılındı.
3. Müşterilere ait nakitler ve kripto varlıklar, Hizmet Sağlayıcılar'ın malvarlığından ayrı olarak Hizmet Sağlayıcılar'ın borçları nedeniyle haciz, rehin ve ihtiyati tedbire konu olamayacağı düzenlendi.
4. Kripto varlıkları konu edinen rehin sözleşmelerinin, 6750 sayılı Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu'na tabi olmayacağı düzenlendi.
5. Platformlar'ın müşterilerine ait kripto varlıkları, müşterilerin kendi cüzdanlarında saklama zorunluluğu düzenlenerek müşterilerin kripto varlık transferlerinin gerçekleştirildiği cüzdanlara ve nakit transferlerinin gerçekleştirildiği banka hesaplarına ilişkin kayıtlar yetkilendirilmiş kuruluşlarca takip edilebilir şekilde tutulması zorunlu hale geldi.
6. Hizmet Sağlayıcılar ile müşteriler arasında imzalanan sözleşmelerin, yazılı şekilde veya uzaktan iletişim araçlarının kullanılması suretiyle mesafeli olarak ya da mesafeli olsun olmasın Kurul'un yazılı şeklin yerine geçebileceğini belirlediği ve bir bilişim veya elektronik haberleşme cihazı üzerinden gerçekleştirileceği ve müşteri kimliğinin doğrulanmasına imkân verecek yöntemler yoluyla kurulabileceği, buna ilişkin usul ve esasların Kurul tarafından belirleneceği düzenlenmiştir.
7. Platformlar'ın, faaliyet izni aldıkları yıldan itibaren faiz gelirleri hariç tüm gelirlerinin yüzde biri Kurul, yüzde biri de blok zincir ve ilgili bilişim teknolojilerinin geliştirilmesinde kullanılmak üzere TÜBİTAK bütçesine ilgili yılın mayıs ayı sonuna kadar ödenerek gelir olarak kaydedileceği düzenlendi.
8. Yurt dışında yerleşik Platformlar tarafından Türkiye'de yerleşik kişilere yönelik faaliyet ve tanıtımda bulunulmasının izinsiz kripto varlık hizmet sağlayıcılığı sayılacağı ve yurt dışında yerleşik Platformlar'ın, Türkiye'de yerleşik kişilere yönelik faaliyette bulunmak için Kurul'dan Kanun hükümlerine göre izin alma zorunluluğu düzenlendi.
9. Hizmet Sağlayıcılar'ın; hukuka aykırı faaliyetleri, teslim yükümlülüklerinde temerrüde düşmeleri ya da siber saldırı, teknik arızalar, operasyonel hatalar veya Hizmet Sağlayıcılar'ın mensuplarından kaynaklanan suiistimaller sonucunda oluşan zararlar nedeniyle sorumlu olacağı ve Hizmet Sağlayıcılar'dan tazmin imkânı olmadığında ise Hizmet Sağlayıcılar'ın mensupları zararlardan sorumlu tutularak gerçek kişi olmaları halinde Kurul'un talebi ile haklarında iflas kararı verilebileceği düzenlendi.
10. Hizmet Sağlayıcılar'ın hukuka aykırı faaliyet ve işlemleri ile izinsiz kripto varlık hizmet sağlayıcılığı faaliyeti ve bu faaliyetlere ilişkin ilan, reklam ve açıklamalara yönelik olarak uygulanacak tedbirler bakımından sermaye piyasası kurumlarının hukuka aykırı faaliyet veya işlemlerinde, izinsiz sermaye piyasası faaliyetinde ve kanuna aykırı ilan, reklam ve açıklamalarda belirlenen tedbirler uygulanacak. Aynı zamanda, Kurul tarafından belirlenen esaslara aykırı olarak internet üzerinden yapılan ilan, reklam ve duyurularla ilgili olarak Kurul'un verdiği erişimin engellenmesi veya içeriğin kaldırılmasına ilişkin kararı üzerine Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu internet sitesi erişimi engelleyecek.

B. FAALİYETLERİNE DEVAM EDEN PLATFORMLAR BAKIMINDAN FAALİYET İZNİ

Değişiklik Kanunu'nun geçici 11'inci maddenin birinci fıkrasına göre, Değişiklik Kanunu'nun yürürlüğe girdiği tarih olan 2 Temmuz 2024 tarihi itibariyle faaliyette olan Hizmet Sağlayıcıların 2 Ağustos 2024 tarihine kadar Duyuru'da belirtilen bilgi ve belgeler ile Kurul'a başvuruda bulunması ve

1. Kurul tarafından çıkarılacak ikincil düzenlemelerde öngörülecek şartları sağlayarak faaliyet izni almak üzere gerekli başvuruları yapacaklarına veya
2. müşteri hak ve menfaatlerini zarara uğratmadan üç ay içerisinde tasfiye kararı alacaklarına ve tasfiye sürecinde yeni müşteri kabul etmeyeceklerine

dair Kurul'a yazılı beyan sunmaları zorunludur.

Tasfiye kararı alacak Hizmet Sağlayıcılar, faaliyetlerine devam etmek isteyen Hizmet Sağlayıcılar ile 2 Temmuz 2024 tarihi sonrasında faaliyete geçmek isteyen yeni Hizmet Sağlayıcılar'ın bu amaçla Kurul'a sunması gereken bilgi ve belgeler Kurul tarafından Duyuru'da açıklanmıştır.

2 Ağustos 2024 tarihine kadar Kurul'a başvuru yapılmadan gerçekleştirilen faaliyetler izinsiz kripto varlık hizmet sağlayıcılığı faaliyeti olarak değerlendirilecek ve ilgililer hakkında Kanun'un 99/A ve 109/A maddeleri hükümleri uyarınca işlem tesis edilebilecektir.

Geçici madde 11/1'de ayrıca Kurul'a tasfiye olacaklarını bildiren Hizmet Sağlayıcıların tasfiye kararını en geç 2 Ekim 2024 tarihine kadar alarak bu durumu internet sitelerinde duyurması ve müşterilerine elektronik posta, kısa mesaj, telefon ve benzeri iletişim araçları ile bildirimde bulunması gerektiği düzenlenmiştir.

Geçici madde 11'in dördüncü ve beşinci fıkralarında ise yurtdışında yerleşik Hizmet Sağlayıcılar ile kripto varlıklara ilişkin ATM ve benzeri cihazlara yönelik geçiş hükümlerine yer verilmektedir. Buna göre yurtdışındaki Hizmet Sağlayıcılar ile Türkiye'deki kripto varlıkların nakde çevrilebilmesi veya transfer edilmesine olanak tanıyan ATM ve benzeri cihazların faaliyetlerinin de en geç 2 Ekim 2024 tarihine kadar sonlandırılması zorunludur. Bu tarihten sonra faaliyette bulunmaya devam edenler ve buna imkân sağlayanlar hakkında Kanun'un izinsiz kripto varlık hizmet sağlayıcılığı faaliyetine ilişkin 99/A ve 109/A maddeleri uygulanacaktır.

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.