Son dönemde emeklilik konusunda uzman kişilerin, 2024 yılında emekli olacak sigortalıların 2025 yılında emekli olacak sigortalılara göre çok daha avantajlı olacakları hakkındaki paylaşımları nedeniyle, özellikle emekli olan personelini çalıştırmama yönünde işlem yapan şirketler bu konuya odaklanmış bulunmaktadır. Muhtemelen bu yılın sonuna kadar sosyal güvenliğin en güncel konularından biri de bu alandaki tartışmalar olacaktır.
Bu sirkülerimizde daha yüksek emekli aylığı bağlanması noktasında, emekliliğe hak kazanmış sigortalılar yönünden, emeklilik müracaatının 2024 yılında mı yoksa 2025 yılında mı yapılmasının daha avantajlı olacağı hususunda oluşan tereddütlerin giderilmesi amaçlanmıştır.
4/a (devreden SSK) statüsünden emekliliğe hak kazanan sigortalının emekli aylığının hesaplanmasında üç dönem bulunmaktadır. Birinci dönem 31.12.1999 öncesi, ikinci dönem 01.01.2000-30.09.2008 tarihleri arası ve üçüncü dönem de 01.10.2008 sonrasıdır.
2000 yılı sonrasında emekli aylığı hesaplanma sisteminde aylıkların güncellenme katsayılarının hesaplanmasında TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) ve GH (Gelişme Hızı) kullanılmaya başlanmış olup TÜFE ve GH'nin % 100'ü dikkate alınırken; 01.10.2008 sonrasında güncelleme katsayılarının hesaplanmasında TÜFE'nin % 100'ü, GH'nin ise % 30'u dikkate alınmaktadır. Ayrıca emekli aylığı hesaplamasında emekli olunacak yıldan önceki yılın TÜFE (% 100) ve GH (% 30) esas alınmaktadır.
2024 yılı emekli aylığı hesaplamasında 2023 yılı verileri üzerinden hesaplama yapılmaktadır. 2023 yılı için güncelleme katsayısı (TÜFE % 64,77, GH % 4,5) 1,6612 olmaktadır.
Bir diğer önemli husus ise emekli aylığı bağlanması sonrasında yılda iki kez (Ocak ve Temmuz aylarında) emekli aylıklarına zam uygulanmaktadır. Emekli aylığı hesaplamasında sigortalılar ister Ocak ayında isterse Aralık ayında emeklilik müracaatında bulunsun, emekli aylığı talep edilen ilgili yılın Ocak ayı itibarıyla hesaplanmaktadır. Emekli aylıklarına önce Ocak ayı zam oranı olan 1,4925, sonra Temmuz ayı zam oranı olan 1,2473 uygulanarak emekli aylığı bulunacaktır.
2024 yıl için kümülatif olarak emekli aylıklarına yapılan zam oranı % 86,16 olup bu artış oranı 2025 yılı Ocak ayında verilecek olan zamma kadar geçerli olacaktır.
Emekli aylığının hesaplamasında emeklilik müracaat yılından önceki parametrelerin kullanılması ve emekli aylığı bağlandıktan sonra uygulanacak zam oranları dikkate alındığında; 2024 yılının avantajlı olmasının nedenleri hem bir önceki yılın (2023 yılı) güncelleme katsayısının % 66,12 olması hem de 2024 yılı Ocak ve Temmuz aylarında uygulanan zam oranlarının aylık artışına kümülatif olarak % 86,16 etkisidir.
2025 yılında emeklilik müracaatında bulunacak sigortalılar için bir önceki yılın parametreleri üzerinden (2024 yılı) hesaplama yapılacaktır. Orta Vadeli Plan (OVP) verilerine göre 2024 yılı TÜFE'nin % 33, GH'nın % 4 olması halinde 2025 yılında emekli aylığına müracaat eden sigortalıların emekli aylığı hesaplamasında kullanılacak 2024 yılı güncelleme katsayısı % 34,2 olacaktır. Ayrıca 2025 yılında emekli aylığı bağlanacak sigortalılara emekli aylık zammı da uygulanmayacağı için 2024 yılı kümülatif zam oranı olan % 86,16'lık artış da uygulanamayacaktır.
İzah ettiğimiz hususlar aşağıda yer alan tabloda; OVP öngörüleri çerçevesinde, tüm hizmet süresinin asgari ücret, ortalama olarak asgari ücretin 4 katı ve tavan/azami kazançlar üzerinden olmasına göre karşılaştırmalı olarak gösterilmektedir. Tabloda yer alan hesaplamalar reel kazançlar üzerinden gerçekleştirilmiş olup azami ve azamiye yakın kazançları bulunan sigortalının 11.600 gün hizmet süresi, ortalama asgari ücretin 4 katı düzeyinde kazançları bulunan sigortalının 8.400 gün hizmet süresi, asgari ve asgarinin biraz üzerinde kazançları bulunan sigortalının ise 7.800 hizmet süresi bulunmaktadır.
| PRİME ESAS KAZANÇ TUTARLARI | 2024 YILI | 2025 YILI | FARK ORAN (%) |
|---|---|---|---|
| TAVAN/AZAMİ | 80.929,72 | 63.170,39 | 28,11 |
| ASGARİ ÜCRETİN 4 KATI | 39.321,22 | 31.617,20 | 24,36 |
| ASGARİ | 14.863,22 | 11.997,81 | 23,88 |
Sonuç olarak; emekli aylığı hesaplamasındaki parametreler ve emekli aylığı zam oranları dikkate alındığında, 2024 yılında emeklilik müracaatında bulunulmasının avantajlı olduğu, emekli aylığına hak kazanmış 4/a sigortalılarının en geç 31.12.2024 tarihinde müracaatlarını gerçekleştirmeleri halinde en az % 23 oranında yüksek emekli aylığı alacakları ortaya çıkmaktadır.
Aşağıda 2026 yılı için OVP kapsamında öngörülen hedeflerin gerçekleşmesi halinde 2026 yılı emeklilik müracaatı analizine de yer verilmiştir.
OVP çerçevesinde, 2026 yılı için TÜFE'nin % 8,5 ve GH'nın % 5 oranında olması hedeflenmektedir. OVP verileri dikkate alınarak ve sigortalıların 2026 yılı Ocak ayına kadar kesintisiz çalışmalarının bulunduğu dikkate alınarak emekli aylığı hesaplaması yapılmıştır. Aşağıdaki tabloda yer alan hesaplamadaki ilk satır aynı sigortalının 2024 yılında emeklilik müracaatında bulunması halinde zam artışlarının da eklenmesi sonrasında 2026 Ocak döneminde alması öngörülen emekli aylık tutarını belirtmektedir. İkinci satır 2025 Ocak döneminde emeklilik müracaatında bulunması halinde zam artışlarının eklenmesi sonrasında 2026 Ocak döneminde alması öngörülen emekli aylık tutarını belirtmektedir. Sigortalıların 2026 Ocak dönemine kadar ilerletilmiş hizmet sürelerinde prime esas kazanç düzeyleri tavan/azami, ortalama ve asgari olacak şekilde dikkate alınmıştır.
| PRİME ESAS KAZANÇ TUTARLARI | 2024 YILI EMEKLİSİ-2026 YILI İLK DÖNEMİ TAHMİNİ AYLIK TUTARI | 2025 YILI EMEKLİSİ-2026 YILI İLK DÖNEMİ TAHMİNİ AYLIK TUTARI | 2026 YILI EMEKLİSİ TAHMİNİ AYLIK TUTARI |
|---|---|---|---|
| TAVAN/AZAMİ | 93.522,38 | 72.999,70 | 72.657,42 |
| ASGARİ ÜCRETİN 4 KATI | 45.439,60 | 36.536,84 | 36.083,30 |
| ASGARİ | 19.924,09 | 13.864,67 | 13.492,55 |
OVP kapsamında öngörülen hedeflerin gerçekleşmesi halinde avantajlı müracaat dönemi belirlenebilir. 2023 güncelleme katsayılarının yüksek olması ve 2024 yılında emekli maaşlarındaki artış oranının yüksek olması, 2025 yılına göre avantaj sağlamakta olup 2026 yılı için hedeflerin gerçekleşmesi halinde güncelleme katsayısının düşük olacağı, bu bağlamda 2024 yılı müracaat döneminin avantaj sağlamaya devam edebileceği hususu müracaat tarihinin belirlenmesinde dikkate alınmalıdır.
Görüldüğü üzere, emekliliğe hak kazanmış olup da henüz müracaat etmemiş sigortalıların 2025 yılı yerine 2024 yılında emekli olmaları, alacakları emekli aylıklarında ciddi fark yaratmaktadır. Kaldı ki, emekli olmadan geçen her ay emekli aylığından mahrum kalınması sonucunu doğurmakta ve bu da ayrı bir kayıp olarak karşımıza çıkmaktadır.
Ülkemizde bazı şirketlerin emekli olan personelini çalıştırmamasına ilişkin prensiplerini, bu sene sonu emeklilik müracaatlarının ciddi düzeyde artacak olması nedeniyle, gözden geçirmeleri ve işgücü planlamalarını bu doğrultuda yapmaları yerinde olacaktır.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.