ÖZET
14.07.2023 tarih ve 7456 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikle kurumlar vergisi oranı reel sektör için %23'den %25'e çıkarılmış; bankalar ve finans kurumlarında ise %25'ten %30'a yükseltilmiştir. Yapılan bu değişiklik, 1/10/2023 tarihinden itibaren verilmesi gereken beyannamelerden başlamak üzere kurumların 2023 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına uygulanmak üzere 15.07.2023 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Anahtar kelimeler: Kurumlar Vergisi Oranı, Kurumlar Vergisi Oranında Yapılan Değişiklik, OECD 2023 Kurumlar Vergisi İstatistikleri Raporu.
GİRİŞ
Gelir İdaresi'nin verilerine göre, kurumlar vergisi faal mükellef sayısı Ekim/2023 tarihi itibarıyla 1.134.564 olup (https://www.gib.gov. tr/istatistikler/Tablo:9 kurumlar vergisi faal mükellef sayıları) hesap dönemi takvim yılı olan kurumlar vergisi mükellefleri, 2023 hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesini Nisan/2024 ayında verecekler, tahakkuk eden kurumlar vergisi ise aynı ayda ödenecektir. Kurumlar vergisi tahsilatı, merkezi yönetim bütçe gelirleri içinde yaklaşık %86 paya sahip olan vergi gelirleri içinde önemli bir paya sahip olup 2022 yılında toplam vergi tahsilatı içinde kurumlar vergisi tahsilatının oranı %19,33 olmuştur (https://www.gib.gov.tr/ istatistikler/Bütçe gelirleri 1923-2022).
Ülkemizde 2017 yılında %20 oranında uygulanan kurumlar vergisi oranı 2018-2019 ve 2020 yıllarında %22 oranında, 2021 yılında ise %25 oranında uygulanmıştır. 2022 yılında reel sektör için %23 olarak uygulanan kurumlar vergisi oranı 2023 yılında yapılan son değişiklik ile %25'e yükseltilmiş; banka ve finans kurumları için ise %25'den %30'a yükseltilmiştir. Tabi bu oranlar genel oran olup indirimli olarak uygulanan kurumlar vergisi oranları 2023 yılı için ilerleyen kısımlarda tablo halinde yeralmaktadır. 7456 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikle 2023 yılında kurumlar vergisi oranı 5 puan artırılmış, kurumlar vergisinde ihracattan elde edilen kazançlara uygulanan 1 puanlık indirim 5 puana çıkartılmıştır.
Türkiye, OECD'ye üye olan 38 ülke arasında kurumlar vergisi oranının yüksekliği açısından %23 oranı uygulanmakta iken 32'nci sırada yer alırken, 7456 sayılı Kanun'la artırılan yeni oranla yani %25 oranı ile birlikte 17'nci sıraya yükselmiştir. Bu çalışmada, kurumlar vergisi oranları üzerine değerlendirmeler yapılacaktır.
1. 2023 YILI HESAP DÖNEMİNDE GEÇERLİ OLAN KURUMLAR VERGİSİ ORANLARI
Kurumlar vergisi oranı ve geçici vergi oranına ilişkin genel esaslar, 5520 sayılı KVK'nın 32. maddesinde belirlenmiştir. Son olarak yıl içinde anılan maddede 7456 sayılı Kanun'la bir değişiklik yapılmış ve kurumlar vergisi oranı artırılmıştır. 7456 sayılı Kanun'la Kurumlar Vergisi Kanunu'nda yapılan değişiklikler ile kurumlar vergisi oranı 5 puan artırılmış, ihracattan elde edilen kazançlara uygulanan 1 puanlık indirim 5 puana çıkartılmıştır. KVK'nun 32. maddesinde yapılan değişiklik sonrasında kurumlar vergisi oranları şöyle olmuştur:
- Kurumlar vergisi, kurum kazancı üzerinden %25 oranında alınır. Bu oran daha önce %20 olup 7456 sayılı Kanun'un 21 inci maddesiyle değişen bu oran değişikliğinin yürürlük tarihi, 1/10/2023 tarihinden itibaren verilmesi gereken beyannamelerden başlamak üzere; kurumların 2023 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına, özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2023 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına uygulanmak üzere 15.07.2023 tarihidir.
Ancak bankalar, 6361 sayılı Kanun kapsamındaki şirketler, elektronik ödeme ve para kuruluşları, yetkili döviz müesseseleri, varlık yönetim şirketleri, sermaye piyasası kurumları ile sigorta ve reasürans şirketleri ve emeklilik şirketlerinin kurum kazançları üzerinden kurumlar vergisi %30 oranında alınır. Daha önce %25 olan bu oran değişikliği 7456 sayılı Kanun'un 21'inci maddesiyle yapılmış olup yürürlük tarihi, 1/10/2023 tarihinden itibaren verilmesi gereken beyannamelerden başlamak üzere; kurumların 2023 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına, özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2023 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına uygulanmak üzere 15.07.2023 tarihidir.
- KVK'nun 23 üncü maddesine göre vergilendirilen yabancı ulaştırma kurumlarında vergi oranını karşılıklı olmak şartıyla, ülkeler itibarıyla kara, deniz ve hava ulaştırma kurumları için ayrı ayrı veya topluca sıfıra kadar indirmeye veya bu maddede yazılı oranın bir katını geçmemek üzere yeni bir oran tespit etmeye Cumhurbaşkanı yetkilidir.
- KVK'nun 19 uncu maddenin birinci fıkrası kapsamında birleşen sanayi sicil belgesini haiz ve fiilen üretim faaliyetiyle iştigal eden küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin, birleşme tarihinde sona eren hesap döneminde münhasıran üretim faaliyetinden elde ettiği kazançları ile bu kapsamda birleşilen kurumun birleşme işleminin gerçekleştiği hesap dönemi dahil olmak üzere üç hesap döneminde münhasıran üretim faaliyetinden elde ettiği kazançlarına uygulanmak üzere kurumlar vergisi oranını %75'e kadar indirimli uygulatmaya, bu indirim oranını, sektörler, iş kolları, üretim alanları, bölgeler, hesap dönemleri itibarıyla ya da orta ve yüksek teknolojili ürün üreten veya imalatçı ihracatçı kurumlar için ayrı ayrı veya birlikte farklılaştırmaya Cumhurbaşkanı; bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkilidir.
- Payları Borsa İstanbul Pay Piyasasında ilk defa işlem görmek üzere en az %20 oranında halka arz edilen kurumların (bankalar, finansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri, finansman şirketleri, ödeme ve elektronik para kuruluşları, yetkili döviz müesseseleri, varlık yönetim şirketleri, sermaye piyasası kurumları ile sigorta ve reasürans şirketleri ve emeklilik şirketleri hariç) paylarının ilk defa halka arz edildiği hesap döneminden başlamak üzere beş hesap dönemine aitkurumkazançlarınakurumlarvergisi oranı 2 puan indirimli olarak uygulanır. İndirimden yararlanılan hesap döneminden itibaren beş hesap dönemi içinde pay oranına ilişkin bu fıkrada belirlenen şartın kaybedilmesi hâlinde, indirimli vergi oranı uygulaması nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın gecikme faizi ile birlikte tahsil edilir.
- İhracat yapan kurumların münhasıran ihracattan elde ettikleri kazançlarına kurumlar vergisi oranı 5 puan indirimli uygulanır. İndirimli oran, bu madde kapsamındaki diğer indirimler uygulandıktan sonraki kurumlar vergisi oranı üzerine uygulanır.
Anılan maddenin yedinci fıkrasında yer alan "1 puan" ibaresini "5 puan" şeklinde değiştiren düzenleme, 7456 sayılı Kanun'un 21'inci maddesiyle yapılmış ve 1/10/2023 tarihinden itibaren verilmesi gereken beyannamelerden başlamak üzere; kurumların 2023 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına, özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2023 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına uygulanmak üzere 15.07.2023 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
- Sanayi sicil belgesini haiz ve fiilen üretim faaliyetiyle iştigal eden kurumların münhasıran üretim faaliyetinden elde ettikleri kazançlarına kurumlar vergisi oranı 1 puan indirimli uygulanır. Bu kazançların ihracata isabet eden kısmı için yedinci fıkra hükmüne göre (7456 sayılı Kanun'un 21'inci maddesiyle eklenen ibare, 1/10/2023 tarihinden itibaren verilmesi gereken beyannamelerden başlamak üzere; kurumların 2023 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına, özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2023 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına uygulanmak üzere 15.07.2023 tarihinde yürürlüğe girmiştir) indirimden faydalananlara bu fıkra kapsamında ayrıca indirim uygulanmaz. İndirimli oran, bu madde kapsamındaki diğer indirimler uygulandıktan sonraki kurumlar vergisi oranı üzerine uygulanır.
7456 sayılı Kanun'la değişiklik yapılmadan önce KVK'nun 32. maddesinin hem yedinci fıkrası hem de sekizinci fıkrası için kurumlar vergisi oranı 1 puan indirimli uygulanmakta iken değişiklikle birlikte bu oran ihracata isabet eden kısım için 5 puan indirimli uygulanmaya başlanmıştır. Hem üretim hem de ihracat yapan firmalar açısından yeni düzenlemeye göre; üretilen ürünlerin iç piyasaya satışından elde edilen kazanç üzerinden 1 puanlık üretim indirimi, üretilen ürünlerin dış piyasaya satışından (ihracından) elde edilen kazanç üzerinden 5 puanlık ihracat indirimi uygulanması gerekmektedir.
Kurumlar vergisinde yapılan değişikliğin yürürlük tarihi, 1/10/2023 tarihinden itibaren verilmesi gereken beyannamelerden başlamak üzere; kurumların 2023 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına, özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2023 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına uygulanmak üzere 15.07.2023 tarihidir. 5520 sayılı Kanun'un 32'nci maddesinde yer alan kurumlar vergisi oranlarını tablo halinde göstermek gerekirse şöyle olmaktadır. 2023 yılı için geçerli olan indirimli ve artırımlı oranlar tabloda detaylı olarak belirtilmiştir (https:// www.gib.gov.tr/kurumlar-vergisi-oranlari)
To view the full article, click here.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
