ÖZET
Yönetim kurulu, anonim şirketin temsil ve yönetim organıdır. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (“TTK”)'nun 369. maddesi uyarınca yönetim kurulu üyeleri ve yönetimle görevli üçüncü kişiler, görevlerini tedbirli bir yöneticinin özeniyle yerine getirmek ve şirketin menfaatlerini dürüstlük kurallarına uyarak gözetme yükümlülüğü altındadırlar. Yönetim kurulu üyeleri kusur ve durumun gereklerine göre zararlardan kendilerine yükletilebildiği ölçüde sorumludurlar. Söz konusu zararlar, şirket hacmi, sermayesi ve icra edilen işlemlerin büyüklüğü ile doğru orantılı olmakla birlikte ticari faaliyetler açısından önem arz etmektedir. Bu kapsamda, uğranılan zararların teminat altına alınabilmesi ve şirket yöneticilerinin (yönetim kurulu üyeleri ve müdürlerin) görevlerini rahatça yerine getirebilmeleri adına yönetici ve müdürlere sorumluluk sigortası (D&O sigortası) yaptırılması uygulama alanı bulmuştur. Nitekim bu uygulama günümüzde özellikle çokuluslu şirketler özelinde yaygınlaşmaktadır.
Bu çalışmamızda yönetici ve müdürlerin sorumluluk sigortasının kapsamı, tarihçesi ve türleri genel hatlarıyla incelenmiş ve Türk hukukundaki yeri ele alınmıştır.
Anahtar Kelimeler: D&O, Sigorta, Yönetim Kurulu, Müdürler, Anonim Şirket, Sermaye Şirketleri.
GİRİŞ
Yönetim kurulu üyeleri ve yönetimle görevli üçüncü kişiler, görevlerini tedbirli bir yöneticinin özeniyle yerine getirmek ve şirketin menfaatlerini dürüstlük kurallarına uyarak gözetmekle yükümlüdür.
Bu kapsamda, Türk hukukunda yönetim kurulu üyeleri ve şirket yönetimine dahil olan diğer herkes görevlerini ifa ederken şirkete, pay sahiplerine ve şirket alacaklılarına karşı kasten veya kusurlu davranışlarından doğan ihlâllere karşı sorumlu kılınmıştır.
Birçok ülkenin ulusal mevzuatındaki benzer hukuki düzenlemelerden ötürü şirket yöneticilerinin görevleri esnasında gerçekleştirdiği ihlâllerden doğan zararlardan sorumlu olup bu zararları teminat altına alarak şirket yöneticilerinin görevini yerine getirirken daha özgür davranabilmesi adına bu kişilere özgü bir sigorta mekanizması ihtiyacı doğmuştur. Bu sebeple yönetim kurulu üyelerinin ve şirketi yöneten diğer üçüncü kişilerin kayıplardan (bunlara dava masrafları da dahil edilebilmektedir) korunması adına “Yönetici ve Müdürlerin Sorumluluğu Sigortası” (“D&O Sigortası”) adında bir sigorta türü oluşturulmuştur.
Makalemizin ilk bölümünde, D&O Sigortası'nın tanımı yapılacak ardından çeşitli ülke hukuklarında ve Türk hukukunda uygulamalarına ve yasal dayanağına değinilecek ve Türk hukuku bağlamında değerlendirmelerimize yer verilecektir.
1. D&O SİGORTASI: TANIMI, TARİHİ, ÇEŞİTLERİ VE KAPSAMI
1.1. D&O Sigortası Nedir?
Sermaye şirketlerinin büyük hacimli işlemler yapması, bu işlemlerin beraberinde getirdiği risk ölçeğini arttırmakta ve şirket yönetiminden mesul kişilerin sorumluluğunun kapsamını da bu doğrultuda genişletmektedir. Nitekim globalleşen dünyada anonim şirketler ve diğer sermaye şirketlerinin artan birleşme ve devralma işlemlerinin neticesinde büyümeleri, bu durumla orantılı bir biçimde yönetim kurulu üyeleri dahil olmak üzere şirket yöneticilerinin üzerindeki sorumluluk yükünü ve bu kişilerin çok yüksek tutarlarda zararlara neden olma riskini arttırmıştır. Yöneticilerin yol açtığı zararın ve bunlara ilişkin davaların artmasıyla ise söz konusu zararların karşılanmasına yönelik bir ihtiyaç doğmuştur.1
Ticaret hayatının taşıdığı riskler, ticaret hayatının en büyük aktörlerinden olan sermaye şirketlerinin yöneticilerinin çeşitli sebeplerle dava edilmeleri ihtimâlini beraberinde getirmektedir. Dava sebepleri, yöneticilerin ve müdürlerin şirketteki rollerine ilişkin olup genel olarak şirketin finansal kayba veya iflasa sürüklenmesi, şirket varlıklarının yanlış değerlendirilmesi, şirket fonlarının kötüye kullanılması, dolandırıcılık iddiaları, işyeri kurallarına aykırı davranılması, fikri ve sınai mülkiyet haklarının ihlâli, rekabet hukukuna aykırı iş ve işlemlerde bulunulması ve kurumsal yönetim ilkelerine uyulmaması gibi hallerde ortaya çıkabilmektedir.
D&O Sigortası, yukarıda açıklandığı üzere şirket yöneticilerinin görevleri sırasında sebebiyet verdikleri zararların teminat altına alınması ve bu kapsamda yöneticilerin görevlerini rahatça yerine getirilebilmeleri ihtiyaçlarını karşılamak adına uygulama alanı bulmuştur. D&O Sigortası özetle, isteğe bağlı zarar sigortasının özel bir şekli olmakla birlikte şirket yöneticilerinin görevleri esnasında aldıkları kararlar ve gerçekleştirdikleri eylemlerin kanun ve sözleşme hükümlerini ihlâl etmesi sebebiyle bu husustaki sorumluluklarına yönelik doğabilecek taleplerden korunmalarını sağlayan bir sigorta çeşidi olarak tanımlanabilecektir.
Download >>Yönetici Ve Müdürlerin Sorumluluk Sigortasi
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.