Εισαγωγή
Είναι πλέον γεγονός και γενικά στην καθημερινότητα μας η ενημέρωση για την διάπραξη ποινικών αδικημάτων στην Κυπριακή Δημοκρατία. Ουκ ολίγες φορές έχουμε ακούσει για διάπραξη αδικημάτων και/ή ενεργειών που απαγορεύονται από την Κυπριακή Νομοθεσία. Συγκεκριμένα στην Κυπριακή Έννομη τάξη τα ποινικά αδικήματα έχουν κωδικοποιηθεί ως επί των πλείστων στο νόμο του περί Ποινικού Κώδικα Κεφ.154.
Η όλη διαδικασία ενώπιων των ποινικών Δικαστηρίων που επιφορτίζονται με την εκδίκαση τέτοιων υποθέσεων ρυθμίζεται από τον νόμο Περί Ποινικής Δικονομίας Κεφ. 155.Τα Ποινικά Δικαστήρια καλούνται καθημερινά σε διάφορες υποθέσεις να αποφασίσουν κατά πόσο ο κατηγορούμενος θα πρέπει να αφεθεί ελεύθερος, ή αν δικαιολογείται το αίτημα κράτησης της Κατηγορούσας Αρχής, μέχρι και την εκδίκαση της υπόθεσης ανάλογα με τα περιστατικά της κάθε υπόθεσης και μεταξύ άλλων και την σοβαρότητα των αδικημάτων για τα οποία κατηγορείται ο κατηγορούμενος.
Νομική Πτυχή
Η διαταγή κράτησης του Κατηγορούμενου είναι από τα πλέον δραστικά μέτρα που μπορεί ένα Δικαστήριο να διατάξει κατόπιν αίτησης της Κατηγορούσας Αρχής και έχει ως αποτέλεσμα των περιορισμό του δικαιώματος της ελευθερίας του κατηγορούμενου. Θεμελιώδες δικαίωμα που κατοχυρώνεται στο Άρθρο 11 του Μέρους 2 του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Η εξέταση του αιτήματος για την κράτηση του κατηγορουμένου πρέπει να γίνεται με φειδώ και να καθοδηγείται από την θεμελιώδη αρχή ότι κάθε κατηγορούμενος είναι αθώος μέχρι αποδείξεως του αντιθέτου, πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας. Σύμφωνα με την νομολογία αναφέρεται ότι ο κανόνας είναι ότι οι υπόδικοι αφήνονται ελεύθεροι και μπορεί να καμφθεί μόνο όταν συντρέχουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
Διακριτική Ευχέρεια του Δικαστηρίου
Το Δικαστήριο καλείται να σταθμίσει το συνταγματικό δικαίωμα του Κατηγορούμενου να παραμείνει ελεύθερος και το δημόσιο συμφέρον που επιτάσσει την διασφάλιση της παρουσίας του Κατηγορούμενου στο Δικαστήριο. Το Δικαστήριο έχει την διακριτική ευχέρεια όπου κατά την άσκηση της είτε υπέρ είτε κατά της κράτησης οφείλει να την ασκήσει στην βάση των πάγιων θεμελιακών αρχών όπως αυτές έχουν καθιερωθεί από την νομολογία των Δικαστηρίων και να δικαιολογήσει την απόφαση του.
Προϋποθέσεις σύμφωνα με την νομολογία των Κυπριακών Δικαστηρίων.
Σύμφωνα με την νομολογία το Δικαστήριο για κρίνει την κράτηση του κατηγορούμενου επιβεβλημένη μέχρι την δίκη εξετάζει:
α) τον κίνδυνο και/ή την πιθανότητα μη προσέλευσής του στη δίκη,
(β) τον κίνδυνο και/ή την πιθανότητα διάπραξης του ιδίου ή άλλου εγκλήματος, και
(γ) τον κίνδυνο και/ή την πιθανότητα επηρεασμού μαρτύρων.
Σημειώνεται ότι στην υπόθεσηΒασιλείου ν. Δημοκρατίας (1997) 2 Α.Α.Δ. 7 λέχθηκε ότι ο κάθε ένας από τους ανωτέρω παράγοντες εξετάζεται χωριστά και σε περίπτωση που συντρέχει οποιοσδήποτε από αυτούς μπορεί να δικαιολογήσει την έκδοση του διατάγματος κράτησης. Δεν είναι συνεπώς απαραίτητη η συνδρομή και των τριών πιο πάνω παραγόντων για να διαταχθεί η κράτηση κατηγορουμένου. Επίσης ανάλογα με την σοβαρότητα του αδικήματος σε συνάρτηση με την πιθανότητα καταδίκης και επιβολής αυστηρής ποινής, αποτελούν βασικούς δείκτες που λαμβάνονται υπόψη από το εκδικάζον Δικαστήριο κατά την εκτίμηση της πιθανότητας προσέλευσης του κατηγορουμένου στη δίκη του.
Σε διάφορες υποθέσεις όπως και στηνΘεοδωρίδη κ.α. ν. Αστυνομίας (2001) 2 Α.Α.Δ. 139επισημάνθηκε ότι όσο σοβαρότερη είναι η κατηγορία, ανάλογα αυξημένο είναι και το κίνητρο του υποδίκου να αποφύγει να δικαστεί. Εννοείται ότι υπάρχουν διαβαθμίσεις στο μέτρο σοβαρότητας των ποινικών αδικημάτων ανάλογα φυσικά και με τις προσωπικές συνθήκες, τα γεγονότα και τις συνθήκες διάπραξης των αδικημάτων σε κάθε υπόθεση.
Απόλυση Κατηγορούμενου υπό όρους
Τα Δικαστήρια εφόσον εξετάσουν και σταθμίσουν τους πιο πάνω παράγοντες καλούνται να αποφασίσουν κατά πόσο θα πρέπει να εκδώσουν το διάταγμα κράτησης εναντίων του κατηγορούμενου ή κατά πόσο θα αφήσουν ελεύθερο τον κατηγορούμενο μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης του. Σε αυτό το στάδιο το Δικαστήριο δύναται να καθορίσει τέτοιους όρους στον Κατηγορούμενο με τους οποίους θα διασφαλίσει την παρουσία του Κατηγορούμενου στο Δικαστήριο κατά την ημερομηνία της δίκης.
Οι όροι που δύναται να επιβάλει το Δικαστήριο στον Κατηγορούμενο είναι μεταξύ άλλων οι ακόλουθοι:
- Εγγύηση η οποία μπορεί να έχει διάφορες μορφές. Δύναται να είναι με απλά την υπογραφή προσωπικής εγγύησης, είτε με την καταβολή χρηματικού ποσού, είτε με την προσθήκη αξιόχρεου εγγυητή.
- Παράδοση των ταξιδιωτικών εγγράφων του κατηγορούμενου συμπεριλαμβανομένου της ταυτότητας και/ή του διαβατηρίου.
- Καταχώριση των στοιχείων του Κατηγορούμενου στην λίστα του «Stop List» ώστε να αποφευχθεί η διαφυγή του από την Δημοκρατία.
- Παρουσίαση κάθε εβδομάδα στον πλησιέστερο Αστυνομικό Σταθμό
Οι πιο πάνω όροι αποτελούν τους πιο συνήθεις όρους που επιβάλει το Δικαστήριο στον Κατηγορούμενο. Ενδέχεται σε κάθε περίπτωση ανάλογα, το Δικαστήριο είτε να επιβάλει ένα όρο είτε συνδυασμό αυτών είτε όλους τους πιο πάνω. Η πιο πάνω λίστα με τους όρους δεν είναι εξαντλητική.
Δικαίωμα στην Ελευθερία
As mentioned above, every accused has a right to liberty. A fundamental right enshrined in the Constitution of the Republic of Cyprus and the European Convention on Human Rights. Although it is a fundamental right, the Constitution itself provides for cases where a citizen's liberty may be restricted. Among the cases is the Court's detention order until the case is adjudicated.
Επίλογος
Όπως προκύπτει από τα ανωτέρω, πρόκειται για ένα πολύ αποτελεσματικό μέτρο το οποίο περιορίζει το θεμελιώδες δικαίωμα της ελευθερίας του κατηγορούμενου. Ως εκ τούτου κάθε κατηγορούμενος έχει δικαίωμα και πρέπει να λαμβάνει νομική συμβουλή και να γνωρίζει τα δικαιώματα του τόσο σε κάθε στάδιο της διαδικασίας τόσο πριν την καταχώρηση της υπόθεσης εναντίων του όσο και κατά την διάρκεια της δίκης του. Σε κάθε περίπτωση το Δικαστήριο οφείλει να σταθμίζει όλους τους παράγοντες και της συνθήκες της υπόθεσης προτού αποφασίσει για την κράτηση ή μη του κατηγορούμενου.
Τα όσα αναφέρονται πιο πάνω έχουν ενημερωτικό χαρακτήρα. Η αναφορά στον «Κατηγορούμενο» στο πιο πάνω κείμενο γίνεται για πρακτικούς λόγους και συμπεριλαμβάνει και το θηλυκό γένος. Το δικηγορικό μας γραφείο αναλαμβάνει υποθέσεις Ποινικού δικαίου και είναι σε θέση να εκπροσωπήσει πελάτες σε όλες τις Επαρχίες της Κυπριακής Δημοκρατίας. Επιπρόσθετα, το γραφείο μας προσφέρει νομική συμβουλή σε διάφορους τομείς δικαίων και νομική εκπροσώπηση σε υποθέσεις ενώπιον όλων το βαθμίδων των Κυπριακών Δικαστηρίων.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.