HGS köprü ve otoyol geçislerinde radyo frekanslarini kullanarak ücretlendirme yapan geçis sistemidir. Giselerde yer alan antenler, aracin ön camindaki etiketi okur ve etiketin ait oldugu hesaptan ücreti tahsil eder.
Ülkemizde HGS sisteminin kullanildigi bazi otoyol ve köprüler basta 15 Temmuz Sehitler Köprüsü, Fatih Sultan Mehmet Köprüsü, Osmangazi Köprüsü, Yavuz Sultan Selim Köprüsü, Avrasya Tüneli, Istanbul-Izmir Otoyolu, Avrupa Otoyolu (Edirne-Istanbul), Anadolu Otoyolu (Istanbul-Ankara), Kuzey Marmara Otoyolu (Istanbul 3. Çevre Yolu) seklindedir.
Kamu kurumlari, hizmetlerini kendi bütçeleriyle gerçeklestirip bizzat isletebilecegi gibi isletme hakkini özel sirkete devredip onlarin isletmesini de saglayabilir. En sik karsilasilan isletme hakki devri görünümü ise yap-islet-devret modelidir. 3996 sayili Bazi Yatirim ve Hizmetlerin Yap-Islet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptirilmasi Hakkinda Kanun yap-islet-devret modelini söyle tanimlamistir: Yatirim bedelinin (elde edilecek kar dahil) sermaye sirketine veya yabanci sirkete ait oldugu, sirketin isletme süresi içerisinde ürettigi mal veya hizmetin idare veya hizmetten yararlananlarca satin alinmasi suretiyle ödendigi sistemdir. Kullanilan yolun isletme sahibinin özel sirket veya kamu kurumu olmasi ücretin belirlenmesi, tahsilatin durumu gibi konularda farklilik meydana getirir.
Karayollari Genel Müdürlügü'nün Hizmetleri Hakkinda Kanun madde 14 geçis ücretlerinin belirlenmesini düzenler. Maddeye göre geçisi ücretli otoyollar ve erisme kontrolünün uygulandigi karayollarinin, isletme hakki verilen ve devredilenler hariç, geçis ücretleri, bu ücretlerin yeniden belirlenmesi Ulastirma Bakanliginca çikarilan yönetmelikle belirlenir. Isletme hakki verilen veya devredilen yollarin geçis ücretleri ve artis oranlari ise sözlesmede belirlenir.
Isletme hakki verilen otoyol ve köprülerden elde edilecek gelirler anonim sirkete aittir. Karayollari Genel Müdürlügünün Teskilat ve Görevleri Hakkinda Kanun'un 29. Maddesinin besinci fikrasina göre, her ay uygulanmak üzere, isletme hakki verilen otoyol veya köprüden bir aylik tahsilat Karayollari Genel Müdürlügü tarafindan yapilir ve tahsil edildigi ayi takip eden ayin on besine kadar anonim sirkete aktarilir.
HGS sisteminden HGS abonesi olmadigi için kaçak geçis yapan sürücü eger 15 gün içerisinde abone olur ve yeterli bakiyeyi hesabinda bulundurursa kaçak geçis ücreti uygulanmaz. Araç sürücüsü HGS hesabinda yeterli bakiye bulunmadigindan kaçak geçis yapmissa yine ayni sekilde 15 gün içerisinde hesabina yeterli parayi yatirirsa cezali geçis ücreti uygulanmaz.1 Fakat bu durumlarda giseden "ihlalli ödemesiz geçis bildirimi" yani IGB alinmasi gereklidir.
Karayollari Genel Müdürlügünün Hizmetleri Hakkinda Kanun'un 30. maddesine göre Karayollari Genel Müdürlügü isletimindeki otoyollar ile erisme kontrolünün uygulandigi karayollari için belirlenen geçis ücretini ödemeden geçis yaptigi tespit edilen araç sürücüsüne o mesafeye ait geçis ücretinin dört kati tutarinda idari para cezasi kesilir. Isletme hakki verilen veya devredilen otoyol ve erisme kontrolünün uygulandigi karayollarindan geçis ücretini ödemeden geçis yapan araç sahiplerinden; giris-çikis yaptigi mesafeye ait geçis ücreti ile birlikte, bu ücretin dört kati tutarindaki ceza, isletici sirket tarafindan ceza genel hükümlere göre tahsil edilir. Ödemesiz geçis tarihini izleyen on bes gün içinde yükümlü oldugu geçis ücretini usulüne uygun olarak ödeyenlerden ücretin dört kati tutarindaki idari para cezasi uygulanmaz. Bu on bes günlük sürenin bitiminden itibaren ilk is gününde, isletici sirketler ücretsiz geçis yapan araçlari en yakin trafik kurulusuna bildirir.
Yükümlü olunan geçis ücretleri ve idari para cezalari bir ay içerisinde ödenmelidir. Aksi takdirde 6183 sayili Amme Alacaklarinin Tahsil Usulü Hakkinda Kanun hükümlerine göre ilgili vergi dairesi tarafindan takip ve tahsil edilir. Vergi daireleri tarafindan tahsil edilen geçis ücretleri, tahsilâtin yapildigi ayi takip eden ayin sonuna kadar Genel Müdürlük hesaplarina aktarilir.2
Referanslar
- 1. Dairesi, Karayollari. 2022. "HGS". KGM. (https://www.kgm.gov.tr/Sayfalar/KGM/SiteTr/Otoyollar/HGS.aspx).
- 2. KARAYOLLARI GENEL MÜDÜRLÜGÜNÜN HIZMETLERI HAKKINDA KANUN. 2010. Vol. 30.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
