Avrupa Birliği Adalet Divanı (“Adalet Divanı”), 5 Nisan 2022 tarihli C-140-20 sayılı kararı (“Karar”) ile trafik ve lokasyon verilerinin yargılamalarda delil olarak kullanılmasına ilişkin değerlendirmelerde bulunmuştur. Karar'ın İngilizce metnine buradan ulaşabilirsiniz.

Karar'a konu olay

Davalı G.D. cinayet sebebi ile İrlanda ilk derece mahkemesi tarafından müebbet hapis cezası ile cezalandırılmıştır. İlk derece mahkemesinin, telefon konuşmalarına ait trafik ve lokasyon verilerini hukuka aykırı şekilde kullanarak hakkında mahkumiyet kararı verdiğini iddia eden davalı, ilk derece mahkemesinin kararını temyiz etmiştir. Davalı başvurusunda, trafik ve lokasyon verilerinin saklanmasına izin veren İrlanda Yasası'nın Avrupa Birliği hukuku tarafından güvence altına alınan haklarını ihlal ettiğini sürmüştür. Temyiz mahkemesinin davalının temyiz talebini kabul etmesinin ardından, İrlanda devleti konuyu İrlanda Yüksek Mahkemesi'ne taşımıştır. İrlanda Yüksek Mahkemesi trafik ve lokasyon verilerinin saklanması ve kullanılmasına ilişkin olarak görüş almak amacıyla Adalet Divanı'na başvurmuştur.

Karar ne diyor?

Adalet Divanı içtihatlarına atıfta bulunarak Avrupa Birliği hukukunun trafik ve konum verilerinin genel ve ayrım gözetmeksizin saklanmasına olanak tanıyan ulusal mevzuat düzenlemelerinin önüne geçtiğini belirtmiştir. Söz konusu verilerin saklanmasının kişilerin temel haklarına bir müdahale teşkil ettiğinin de altını çizerek, kamu makamlarının kişilerin temel haklarını korumak için pozitif yükümlülükleri olduğunu belirtmiştir. Bu kapsamda, hak ve menfaatler arasında bir denge kurulması gerektiğini değerlendirmiştir. Bu değerlendirmeler ışığında, Adalet Divanı ciddi suçlarla mücadele etmek ve kamu güvenliğine karşı önemli tehditleri engellemek için trafik ve lokasyon verilerinin hangi şartlar dahilinde kullanılabileceğini aşağıdaki şekilde değerlendirmiştir: 

  1. Trafik ve lokasyon verilerinin belirli bir amaca yönelik olarak ve sınırlı bir şekilde saklanması: Adalet Divanı, kamu makamlarının belirli coğrafi bölgeleri veya belirli kişileri hedef alan tedbirler alabileceğini belirtmiştir. Bu bölgeler havalimanları gibi stratejik olarak önemli yerleri veya ziyaretçi sayısı fazla olan yerler ile yüksek suç oranına sahip yerleri kapsayabilecektir. Kamu makamları, belirli bir süre için söz konusu coğrafi bölgedeki bireylerin bölgede bulunup bulunmadığı ve faaliyetleri hakkında verileri işleyebilecektir. Belirli kişileri hedef almak için ise Adalet Divanı, bu kişilerin ciddi suçlarla bağlantısı veya kamu güvenliğine tehdit oluşturduğuna ilişkin objektif bir delilin bulunması gerektiğini belirtmiştir. Adalet Divanı, kişilerin daha önce kamu güvenliğine tehdit oluşturduğunu gösteren delillerin objektif delil kabul edilebileceğini değerlendirmiştir.

  2. IP adreslerinin ve kullanıcıların kimlik verilerinin genel ve ayrım gözetmeksizin saklanması: Adalet Divanı, Avrupa Birliği hukukunun yerel mevzuat kapsamında elektronik haberleşmeye ilişkin ürün satın alan bir bireyin kimlik verilerinin kontrolü ve kaydının yapılmasını engellemediğini değerlendirmiştir. IP adreslerinin saklanmasıyla ilgili olarak, Adalet Divanı, IP adreslerinin genel olarak saklanmasının ifade özgürlüğü de dahil olmak üzere bireylerin temel haklarına bir müdahale oluşturduğuna karar vermiştir. Bununla birlikte, Adalet Divanı, özellikle çocuk pornografisi gibi çevrimiçi olarak işlenen suçlar olmak üzere çeşitli suçların soruşturulması için IP adreslerinin gerekli olabileceğine de dikkat çekmiştir. Bu nedenle, Adalet Divanı belirli koşullara tabi olarak IP adreslerinin saklanabileceğini değerlendirmiştir.

  3. Hizmet sağlayıcılar tarafından trafik ve konum verilerinin seri şekilde saklanması: Adalet Divanı ayrıca, kamu makamlarının ciddi bir suç veya kamu güvenliğine yönelik ciddi bir tehditle ilgili bir soruşturmanın başlatılmasıyla trafik ve konum verilerinin saklanmasını emredebileceğine işaret etmiştir. Ek olarak, bu tedbirin hem de soruşturmayla bağlantılı diğer kişilerin (örn. mağdurun önceden iletişim kurduğu bir kişi) verilerini kapsayabileceğini değerlendirmiştir.

Adalet Divanı, davalının trafik ve konum verilerinin delil olarak kullanılmasının incelenmesini, yukarıdaki ilkelere tabi olacak şekilde İrlanda Yüksek Mahkemesi'nin değerlendirmesine bırakmıştır.

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.