Bilindiği üzere, 6 Şubat 2023 tarihinde ülkemizde yaşanan deprem nedeniyle 6785 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illerini kapsayacak şekilde 08/02/2023 tarihinden itibaren üç ay süreyle Olağanüstü Hal (“OHAL”) ilan edilmiştir. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (“EPDK”) tarafından da 18/02/2023 tarih ve 32108 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 11650, 11651, 11652, 11659 ve 11665 sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (“Kurul”) Kararları ile OHAL sınırları içinde kalan illerdeki elektrik şirketlerine yönelik olarak bazı düzenlemeler yapılmıştır.
Mezkur Kurulu Kararı ile OHAL kararı veya afet bölgesi ilan edilen illerde önlisans ve inşaat süreleri ile mevcut lisans sahiplerine verilen erteleme sürelerine, eksik evrak tamamlama sürelerine, önlisans ve üretim lisansı tadil işlemleri kapsamındaki yükümlülüklere ilişkin sürelere, üretim lisansı sahiplerinin ilerleme raporu sunma yükümlülüklerine, lisanssız elektrik üretimine, kaynak bazında destekleme bedeline, vetüketicilerin perakende satış sözleşmelerine ilişkin düzenlemelere gidilmiştir. Yapılan işbu düzenlemelere aşağıda ana hatlarıyla yer verilmiştir.
- Önlisans ve Üretim Lisansı Sahibi Tüzel Kişilerin Yükümlülükleri
Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği'nin (“Lisans Yönetmeliği”) 35 inci maddesinde önlisans ve lisans sahiplerinin mevzuattan kaynaklanan yükümlülüklerinin mücbir sebep hallerinde etkilendikleri oranda mücbir sebebin etkileri giderilinceye kadar Kurul kararıyla ertelenebileceği, askıya alınabileceği ve kaldırılabileceği düzenlenmiştir. Bu kapsamda 11650 sayılı Kurul Kararıyla 06/02/2023 tarihinde meydana gelen depremlerin “mücbir sebep” olarak kabul edilerek önlisans ve üretim lisansı sahibi tüzel kişilerin aşağıda belirtilen süreli yükümlülükleri ertelenmiştir:
- Önlisans süreleri ve üretim lisansı kapsamında inşaat öncesi dönem ile inşaat dönemi ya da mevcut lisans sahiplerine verilen 6 (altı) aylık erteleme süreleri,
- Önlisans ve lisans başvuruları ile tadil başvurularında 15 (onbeş) iş günlük eksik evrak tamamlama süreleri,
- Önlisans ve üretim lisansı tadil işlemleri kapsamında asgari sermaye ilişkin, kaynak kullanım anlaşmasına, ÇED, bağlantı görüşüne ilişkin yükümlülükler başta olmak üzere tadil işlemleri kapsamındaki yükümlülüklere ilişkin süreleri,
- Birleşme ve bölünmeye ilişkin azami 6 (altı) aylık tamamlama süresine ilişkin yükümlülükler başta olmak üzere birleşme ve bölünme işlemleri kapsamındaki yükümlülüklere süreleri,
- Üretim lisanslarının devri dolayısıyla verilecek eskisinin devamı mahiyetinde yeni lisans verilmesine ilişkin Kurul kararında belirtilen yükümlülüklerin yerine getirilmesine ilişkin süreleri
sona eren veya sona erecek tüzel kişilere sona erme tarihinden itibaren geçerli olmak üzere herhangi bir işleme gerek olmaksızın söz konusu sürelerin OHAL süresince uzamış kabul edileceği belirtilmiştir.
- Üretim Lisansı Sahibi Tüzel Kişilerin Raporlama Yükümlülüğü
Lisans Yönetmeliği'nin 52 nci maddesinde üretim lisansı sahibi tüzel kişilerin lisanslarına dercedilen tesis toplam kurulu gücünün tamamının kabulü yapılana kadar gerçekleştirdikleri faaliyetler hakkında EPDK'ya her yılın Temmuz ve Ocak ayları içerisinde sırasıyla yılın ilk ve ikinci yarısındaki gerçekleşmeleri EPDK tarafından belirlenen şekle uygun ilerleme raporunda sunmakla yükümlü olduğu düzenlenmiştir.
11650 sayılı Kurul Kararıyla OHAL kararı alınan veya afet bölgesi ilan edilen illerde kurulması planlanan veya kısmen işletmede olan elektrik üretim tesislerine konu üretim lisansı sahibi tüzel kişilerin OHAL süresince ilerleme raporu sunma yükümlülüğünden muaf olduğu düzenlenmiştir.
- Lisanssız Elektrik Üretimi
11651 sayılı Kurul Kararı'yla OHAL kararı alınan veya afet bölgesi ilan edilen iller için 06/02/2023 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere lisanssız elektrik üretim tesislerinin ilgili şebeke işletmecisinden almış olduğu ve 06/02/2023 tarihi itibariyle geçerli olan bağlantı anlaşmasına çağrı mektubu ile bağlantı anlaşmalarının mevcut sürelerine OHAL süresi kadar süre ilave edilmesine karar verilmiştir.
Bu kapsamda söz konusu illerde faaliyet gösteren:
- dağıtım şirketleri, (Akeda Elektrik Dağıtım A.Ş, Dicle Elektrik Dağıtım A.Ş, Fırat Elektrik Dağıtım A.Ş ve Toroslar Elektrik Dağıtım A.Ş)
- dağıtım lisansı sahibi Organize Sanayi Bölgeleri,
- Söz konusu illerin dahil olduğu bölgesel kapasiteler için Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (9 ve 10 uncu bölgeleri)
tarafından OHAL süresince yeni lisanssız elektrik üretimi başvurusu alınmamasına ve hali hazırda alınmış olan başvurulara ilişkin komisyon toplantılarının OHAL süresince ertelenmesine karar verilmiştir.
Son olarak işletmeye alınan lisanssız elektrik üretim tesislerinin tüketimi olmaması halinde ilgili aya ilişkin üretilen enerjinin görevli tedarik şirketi tarafından üretilerek sisteme verilmiş olduğu kabul edilerek bu enerji ile ilgili olarak herhangi bir ödeme yapılmayacağı ve bu kapsamda sisteme verilen enerjinin Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması'na (“YEKDEM”) bedelsiz katkı olarak dikkate alınacağına ilişkin hükümden söz konusu illerde yer alan lisanssız üretim tesislerinin OHAL süresince muaf tutulacağı kararlaştırılmıştır. Böylelikle bahsi geçen illerde yer alan lisanssız üretim tesislerinin tüketimi olmasa dahi üretip şebekeye verdiği elektrik enerjisi için YEKDEM'den yararlanabilecektir.
- Kaynak Bazında Destekleme Bedeli
Daha önce 10/02/2023 tarih ve 32100 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 11629 sayılı Kurul Kararı ile Kaynak Bazında Destekleme Bedelinin Belirlenmesine ve Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar (“Usul ve Esaslar”) başlıklı 17/03/2022 tarih ve 10866 sayılı Kurul Kararı'nın 8 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca piyasa katılımcılarının faturalarına yansıması öngörülen destekleme bedeli borç tutarlarına ilişkin olarak sunmakla yükümlü olduğu teminatın sunulmaması halinde Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği'nde (“Uzlaştırma Yönetmeliği”) yer alan teminat hükümlerinin uygulanmamasına karar verilmişti.
18/02/2023 tarih ve 32108 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 16/02/2023 tarih ve 11652 sayılı Kurul Kararı ile OHAL kararı veya afet bölgesi ilan edilen illerde kurulu ve işletmede olan elektrik üretim tesisi bulunan üretim lisansı sahibi tüzel kişiler ile şirket merkezi bu illerde olan üretim lisansı sahibi tüzel kişilerin Usul ve Esaslar kapsamında bulundurması gereken teminat tutarını karşılamaması halinde eksik tutarların ilgili piyasa katılımcısının avans alacak tutarından alınarak teminat hesabına aktarılacağına ilişkin düzenlenmenin uygulanmayacağına karar verilmiştir.
- Dengesizlik Hesaplamaları
11629 sayılı Kurul Kararı'nda OHAL kararı veya afet bölgesi ilan edilen illerde kurulu ve işletmede olan üretim tesisleri ile şirket merkezi bu illerde olanların üretim tesislerinin yalnızca verişleri bakımından dengesizlik hesaplamalarının piyasa takas fiyatı üzerinden yapılacağı kararlaştırılmıştı. Benzer şekilde şirket merkezi bu illerde olan tedarik şirketlerinin ise çekişlerine ilişkin dengesizlik hesaplamalarının piyasa takas fiyatı üzerinden yapılacağı kararlaştırılmıştı.
16/02/2023 tarih ve 11652 sayılı Kurul Kararı ile yapılan düzenleme ile birlikte OHAL kararı veya afet bölgesi ilan edilen illerde serbest tüketicisi bulunan üretim tesislerinin ve tedarik sahibi tüzel kişilerin tüketim miktarlarına yani çekişlerine ilişkin dengesizlik hesaplamalarının ilgili uzlaştırma dönemi için 06/02/2023 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere piyasa takas fiyatı üzerinden değerlendirileceği kararlaştırılarak 11629 sayılı Kurul Kararı'nın kapsamı genişletilmiştir.
- Tüketicilerin Perakende Satış Sözleşmeleri
06/02/2023 tarih ve 11659 sayılı Kurul Kararıyla 06/02/2023 tarihinde Kahramanmaraş merkezli meydana gelen depremler nedeniyle OHAL kararı alınan veya afet bölgesi ilan edilen illerde depremden etkilendiğini belgeleyen tüketicilerin tüm elektrik dağıtım bölgelerinde yapacakları perakende satış sözleşmeleri başvurularında OHAL süresince güvence bedeli ve kesme-bağlama bedeli alınmayacağına karar verilmiştir. Bu düzenleme uyarınca depremden etkilenen vatandaşların tüm Türkiye'de yapacakları elektrik abonelik başvurularında Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği'nde öngörülen güvence bedeli ve kesme-bağlama bedeli OHAL süresince alınmayacaktır.
- Düzenlemelerin Yürürlük Tarihi
18 Şubat 2023 tarihinde Resmî Gazete'de yayımlanan yukarıda bahsi geçen Kurul Kararının 06/02/2023 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe gireceği düzenlenmiştir.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
