Turkey: Elektronik Ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcı Ve Elektronik Ticaret Hizmet Sağlayıcılar Hakkında Yönetmelik Bilgi Notu

Elektronik ticaret faaliyetlerinin gelişmesi ile birlikte e-ticaret sektöründe mevzuatsal değişim ihtiyacı ortaya çıkmış ve bu kapsamda 7416 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesine Dair Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“Kanun”) 07.07.2022 tarihinde ve 31889 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmişti. Kanun'un usul ve esaslarının belirlenmesi amacıyla ise Elektronik Ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcı ve Elektronik Ticaret Hizmet Sağlayıcılar Hakkında Yönetmelik (“Yönetmelik”) 29.12.2022 tarihli ve 32058 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. İşbu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesi ile birlikte mevcut Elektronik Ticarette Hizmet Sağlayıcı ve Aracı Hizmet Sağlayıcılar Hakkında Yönetmelik de yürürlükten kaldırılmıştır. Bu bilgi notumuz kapsamda, Yönetmeliğe ilişkin detayları sizlerle paylaşacağız.

Yönetmelik ile elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı (“ETAHS”) ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcıların (“ETHS”) yükümlülükleri, elektronik ticarette haksız ticari uygulamalar, hukuka aykırı içerik, aracılık sözleşmesi, elektronik ticaret lisansı ve elektronik ticaretle ilgili diğer konular düzenlenmiştir.

ETAHS ve ETHS

Yönetmelikte ETAHS, elektronik ticaret pazar yerinde elektronik ticaret hizmet sağlayıcıların mal veya hizmetlerinin teminine yönelik sözleşme yapılmasına ya da sipariş verilmesine imkân sağlayan aracı hizmet sağlayıcı olarak tanımlanmış olup ETHS ise, elektronik ticaret pazar yerinde ya da kendine ait elektronik ticaret ortamında mal veya hizmetlerinin teminine yönelik sözleşme yapan ya da sipariş alan hizmet sağlayıcı olarak tanımlanmıştır. ETAHS ve ETHS işlem hacmine göre orta, büyük ve çok büyük ölçekli olmak üzere üç ana kategoriye ayrılmıştır. Buna göre:

Yönetmelik ile ETAHS ve ETHS'lere ilişkin çeşitli yükümlülükler belirlenmiştir. Bunların bir kısmı ETAHS ve ETHS'lerin ölçeğine göre uygulanırken, bir kısmı ise tüm ETAHS ve ETHS'ler için uygulanacaktır.

ETAHS ve ETHS'lerin yükümlülükleri

Bilgi verme ve doğrulama yükümlülüğü

Yönetmeliğin 5. Maddesinde, ETHS'nin kendisine ait elektronik ticaret ortamında kendisine ait bir takım bilgileri bulundurması gerektiği düzenlenmiş olup pazar yerinde satış yapması halinde ETAHS'ye bildirmesi gerekenler bilgiler de ayrıca düzenlenmiştir. ETHS'ye sağlanan bilgilerde bir değişiklik olması halinde buna ilişkin ETAHS'ye bildirim yükümlülüğü getirilmiştir. Bu yükümlülüğe paralal olarak ise Yönetmeliğin 6/3. Maddesinde ETAHS'nin ETHS'ye ait bilgileri doğrulayamaması halinde, bunlara aracılık hizmeti veremeyeceği hüküm altına alınmıştır. Bunun yanı sıra ETAHS, ETHS'ye ait bilgilerin güncel tutulmasından sorumlu tutulmuş ve her takvim yılının ilk üç ayı içerisinde ETHS'ye ait bilgilerin doğruluğunu kontrol etmesi gerektiği, bilgilerin güncel olmadığını tespit etmesi halinde ise bilgilerin güncellenmesi için ETHS'ye en fazla üç iş günü içerisinde bilgileri güncellemesi için süre vermesi gerektiği düzenlenmiştir. ETHS ise verilen bu süre içerisinde bilgileri güncellemez ise ETAHS'nin  yalnızca güncel siparişlere ilişkin aracılık hizmeti veremeye devam edebileceği hüküm altına alınmıştır.

ETHS'nin bilgi verme yükümlülüğünün yanı sıra Yönetmeliğin 6. Maddesinde ETAHS'nin kendisine ait elektronik ticaret ortamında kendisine ait bir takım bilgileri bulundurması gerektiği de düzenlenmiştir.

Siparişe ilişkin yükümlülükler

ETAHS ve kendisine ait elektronik ticaret ortamında faaliyet gösteren ETHS:

• İkinci el malların ayrı kategoride satışa sunulmasını,
• Vergi ve teslimat masrafları da dâhil olmak üzere alıcının ödeyeceği toplam bedelin ve sözleşmenin diğer şartlarının, siparişin onay aşamasında ve ödeme bilgilerinin girilmesinden önce alıcı tarafından açıkça görülmesini; bunların önceden belirlenememesi halinde, ek masrafların ödenebileceği bilgisini,
• Özet sipariş formu ile geri al gibi teknik araçları,
• Sözleşme hükümlerinin alıcıya fiziki veya elektronik ortamda temin edilmesini,
• Siparişin alındığının, işlemin yapıldığı elektronik ticaret ortamı üzerinden ve ayrıca elektronik posta, kısa mesaj veya telefon araması gibi araçlardan en az biriyle alıcıya bildirimini,
• sağlamakla yükümlü olacaktır.

Hukuka aykırı içeriklerin yayımdan kaldırılması

Kanun'un 5. Maddesine paralel olarak, Yönetmeliğin 10. Maddesinde ETAHS'nin, ETHS tarafından sunulan hukuka aykırı içerikten sorumlu olmayacağı düzenlenmiştir. Buna karşın ETAHS, hukuka aykırılıktan haberdar olması hâlinde, bu içeriği kırk sekiz saat içinde yayımdan kaldıracak ve hukuka aykırı hususu ETHS'ye ve ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına gerekçesiyle bildirmekle yükümlü olacaktır.

Ayrıca ETAHS'nin hangi durumlarda hukuka aykırı içerikten haberdar olmuş sayılacağı da düzenlenmiş olup (i) ETAHS tarafından tespit edilmesi, (ii) yargı mercilerinin hukuka aykırı içeriğe ilişkin kararının ETAHS'ye bildirilmesi (iii) Bakanlığın ya da görev alanlarına giren konularda diğer kamu kurum ve kuruluşlarının hukuka aykırı içerik bildiriminde bulunması durumunda ETAHS'nin hukuka aykırı içerikten haberdar olduğu kabul edilecektir.

Yönetmelik'te haksız ticari uygulamalar; ETAHS'nin, aracılık hizmeti sunduğu ETHS'nin ticari faaliyetlerini önemli ölçüde bozan, makul karar verme yeteneğini azaltan veya belirli bir kararı almaya zorlayarak normal şartlarda taraf olmayacağı bir ticari ilişkinin tarafı olmasına sebep olan uygulamalar olarak belirlenmiştir. Her durumda haksız ticari uygulama sayılacak durumlar ise örneklemelerle sayılmıştır.

Fikri ve sınai mülkiyet hakkı ihlalleri

Fikri ve sınai mülkiyet hakkının ihlal edildiğini düşünen hak sahibinin ETAHS'ye gerekli bilgi ve belgeler ile başvurması gerektiği düzenlemiş olup ETAHS'nin şikayeti işleme alabilmesi için hak sahibi tarafından sağlanması gereken bilgi ve belgeler aşağıdaki şekildedir:

• Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından düzenlenen hak sahipliğini gösterir tescil belgesi, Kültür ve Turizm Bakanlığınca düzenlenen bandrol formu ya da 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamındaki meslek birlikleri bakımından faaliyet belgesi,
• Şikayette bulunan kişinin gerçek kişi ya da tüzel kişi veya vekil olması olmasına göre değişecek kimlik ve iletişim bilgileri,
• Şikayete konu ürünü gösteriri internet adresi, ve
• Şikayet konusu ürünün ihlâl yarattığını gösterir delil ve belgeler ile bunların gerçeğe aykırı olması durumunda doğacak zararlardan hak sahibinin sorumlu olduğuna dair beyan.

ETAHS, bu hususları içeren şikâyet başvurusunun kendisine ulaşmasından itibaren kırk sekiz saat içerisinde şikâyete konu ürünü yayımdan kaldırarak durumu ETHS'ye ve hak sahibine bildirecektir.

Aynı zamanda şikayete ilişkin itirazda bulunulması da mümkün kılınmıştır. Bu itiraz ile hak sahibi tarafından yapılan itiraz kapsamında sunulması gereken bilgi ve belgelere benzer bir takım destekleyici bilgi ve belgelerin sunulması gerektiği düzenlenmiştir. İtirazın haklı olduğunun bu bilgi ve belgeler ile anlaşılması halinde ise ETAHS, şikâyete konu ürünü itiraz başvurusunun kendisine ulaşmasından itibaren en geç yirmi dört saat içinde yeniden yayımlayacak ve durumu hak sahibi ile ETHS'ye bildirecektir. ETAHS'ın incelemesi sadece ETHS'den temin edilen bilgi ve belgelerin incelenmesi ile sınırlı olacaktır.

Aracılık sözleşmeleri

ETAHS ile ETHS arasındaki ticari ilişkinin koşulları aracılık sözleşmesiyle belirlenmektedir. Sözleşme, yazılı şekilde veya elektronik ortamda yapılabilmekte olup sözleşmede bulunacak asgari unsurlar belirtilmiştir. Tüm ETAHS'ler için sözleşmede yer alması gereken unsurlara ek olarak, orta, büyük ve çok büyük ölçekli ETAHS'ler için öngörülen ek unsurlara da yer verilmiştir.

Yönetmelik aracılık sözleşmesi hükümlerinin değiştirilmesi ve aracılık sözleşmelerinin feshedilmesine ilişkin usulü de düzenlemektedir. ETAHS'nin, aracılık sözleşmelerinde değişiklik yapmak istemesi halinde değişikliklere ilişkin olarak ETHS'ye bildirim göndermesi gerektiği belirtilmiş ve sözleşme değişikliklerinin bildirim tarihinden itibaren on beş günlük sürenin sonunda yürürlüğe gireceği düzenlenmiştir. Bu süre, ETHS tarafından teknik geliştirme yapılmasını gerektiren haller ile komisyon oranlarının ve diğer hizmet bedellerinin artırılması, aracılık hizmetinin kısıtlanması, askıya alınması veya sonlandırılması, ETHS'ye yeni cezai şart getirilmesi, hak ve menfaat dengesinin ETHS aleyhine bozulması gibi sonuçlar doğuran hallerde otuz gün olarak belirlenmiştir. ETHS, otuz günlük süreye tabi sözleşme değişikliklerinde, bu sürenin sona ermesinden önce dâhili iletişim sistemi üzerinden bildirimde bulunarak aracılık sözleşmesini tazminatsız feshedebilecektir.

ETAHS, aracılık sözleşmesinde yer verilen nesnel ölçütler hariç olmak üzere aracılık hizmetini kısıtlayamayacak, askıya alamayacak veya sonlandıramayacaktır. Aracılık sözleşmesinde belirtilen, hizmetin kısıtlanması, askıya alınması veya sonlandırılmasını gerektiren durumların olması durumunda ETHS'den açıklama talep edecektir. Açıklamanın yetersiz olması veya sunulmaması halinde ise ETAHS, aracılık hizmetini kısıtlayabilecek, askıya alabilecek veya sonlandırabilecektir. Bunlardan biri gerçekleştiğinde, ETHS yalnızca mevcut siparişlerine ilişkin iş ve işlemleri yürütecektir.

Diğer yükümlülükler

Dahili iletişim sistemi kurma: ETAHS, aracılık hizmeti sağladığı ETHS'ler tarafından yapılan başvuruları almak üzere dahili iletişim sistemi kurmakla yükümlüdür. ETAHS, bu sistem üzerinden yapılan başvuruları 15 gün içinde sonuçlandıracaktır. Bu hüküm 01.07.2023 tarihinde yürürlüğe girecektir.

Kendi markalı ürününü satmama: ETAHS'nin, kendisinin veya ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişilerin markasını taşıyan ya da marka kullanım hakkına sahip olduğu malları, aracılık hizmeti sunduğu elektronik ticaret pazar yerlerinde satışa sunamayacağı veya bu malların satışına aracılık edemeyeceği Kanun kapsamında düzenlenmişti. Yönetmelik ile bu yasağa istisna getirilerek; (i) toplam satış hasılatının yarısından fazlasını elektronik ticaret dışındaki satışlarından elde eden kişilerin markasını taşıyan veya marka kullanım hakkını haiz olduğu mallar, ve (ii) dergi ve gazete gibi süreli yayınlar ile donanım ve yazılımları münhasıran elektronik kitapların dijital kopyalarının okunması, dinlenmesi ve kullanılmasına imkân sağlayan cihazlar için bu yasağın uygulanmayacağı düzenlenmiştir.

Çevrim içi arama motorlarında pazarlama ve tanıtım yapmama: ETAHS veya ETHS, yazılı olarak ya da elektronik ortamda önceden olumlu irade beyanlarını almadan ekonomik bütünlük içinde bulunmadığı kişilerin Elektronik Ticaret Bilgi Platformu'na (“ETBİS”) kayıtlı alan adlarının münhasıran ana unsurunu oluşturan tescilli markalarından oluşan anahtar kelimelere reklam vererek çevrim içi arama motorlarında pazarlama ve tanıtım faaliyetinde bulunamayacaktır. Bakanlık tarafından ihlalin tespiti halinde yapılan bildirimin kendilerine ulaşmasını izleyen yirmi dört saat içinde ETAHS ve ETHS ihlali ortadan kaldırmak ve Bakanlığa bilgi vermekle yükümlü olacaktır. Orta, büyük ve çok büyük ölçekli ETAHS ve orta, büyük ve çok büyük ölçekli ETHS, kendine veya ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişilere ait elektronik ticaret ortamları arasında erişim imkânı sunamayacak ve bu ortamlarda birbirinin tanıtımını yapamayacaktır.

Veri kullanımı ve paylaşımı: Orta, büyük ve çok büyük ölçekli ETAHS:

• ETHS veya alıcıdan elde ettiği verileri, sadece aracılık hizmetinin sunulması ve geliştirilmesi amacıyla kullanacaktır.
• Aracılık hizmetinden elde ettiği verileri, kendisi ETHS olduğunda veya ekonomik bütünlük içinde olduğu ETHS'ler üzerinden diğer ETHS'lerle rekabet ederken kullanamayacaktır.
• ETHS'nin Yönetmelik'te sayılan verileri bedelsiz ve etkin şekilde taşımasına ve aracılık sözleşmesinin süresi içinde bu verilere erişim sağlamasına teknik imkân sunacaktır. Bu hüküm 01.01.2024'te yürürlüğe girecektir.

Pay devri bildirimi: Orta, büyük ve çok büyük ölçekli ETAHS ile orta, büyük ve çok büyük ölçekli ETHS:

• Borsada kayden izlenen paylar hariç, şirket ortaklarının şirket içi %5 ve katlarına ulaşan pay devir veya edinimlerini, pay defterine işlendiği tarihten itibaren bir ay içerisinde ETBİS'e bildirecektir.
• Şirket kurması, kurulmuş şirketin paylarını devralması veya bu payları devretmesi durumunda, kuruluşta kuruluşun ticaret siciline tescilinden, devirde ise devrin pay defterine işlendiği tarihten itibaren bir ay içinde bu işlemleri ETBİS'e bildirecektir.

Bağımsız denetim: Orta, büyük ve çok büyük ölçekli ETAHS ile orta, büyük ve çok büyük ölçekli ETHS; Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yetkilendirilen bağımsız denetim kuruluşuna bir önceki takvim yılına ilişkin denetim yaptıracak ve denetim raporunu her takvim yılının nisan ayı içinde Bakanlığa sunacaktır. Bağımsız denetim raporunda yer alacak asgari hususlar Yönetmelik'te belirtilmiştir.

Mevzuata uygunluk raporu: Orta, büyük ve çok büyük ölçekli ETAHS; ETHS tarafından sağlanan içerikle ilgili olarak mevzuata aykırı hususları tespit etmek amacıyla her yıl inceleme yapacak ve buna ilişkin rapor hazırlayarak izleyen takvim yılının nisan ayı içinde Bakanlığa sunacaktır.

Ödeme hizmeti: Çok büyük ölçekli ETAHS için elektronik ticaret pazar yerlerinde ve çok  büyük ölçekli ETHS için elektronik ticaret ortamlarında uyması gereken yükümlülükler getirilmiştir.

• Ekonomik bütünlük içinde bulunduğu bankaların ya da şirketlerin, kredi verme işlemleri dâhil sundukları her türlü hizmetin gerçekleştirilmesine ilişkin faaliyette bulunmasına imkân sağlayamayacaktır.
• Ekonomik bütünlük içinde bulunduğu elektronik para kuruluşlarınca ihraç edilen elektronik paraların kabulüne ilişkin faaliyette bulunulmasına imkân sağlayamayacaktır.
• 6493 sayılı Kanun kapsamı dışında kalan araçlarla ilgili hizmetler sunamayacak veya ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişilerce bu hizmetlerin sunulmasına imkân sağlayamayacaktır.

Posta ve taşımacılık hizmetleri: Çok büyük ölçekli ETAHS; aracılık hizmeti sunduğu elektronik ticaret pazar yerlerindeki satışlar, kendisinin ETHS olarak yaptığı satışlar ve elektronik ticaret dışındaki satışları hariç, sayılan mevzuat kapsamındaki taşıma işleri organizatörlüğü ve posta hizmet sağlayıcılığı hizmetlerinde bulunamayacaktır.

İlan hizmeti: Çok büyük ölçekli ETAHS ve çok büyük ölçekli ETHS; mal veya hizmet ilanlarının yayımlanmasına elektronik ortam sağlaması hâlinde, aynı ortamda mal veya hizmet teminine yönelik sözleşme yapılmasına ya da sipariş verilmesine imkân sağlayamayacaktır.

İrtibat noktası oluşturma: ETAHS'nin, kamu kurum ve kuruluşlarının kendisine doğrudan ulaşabilmesi için bir irtibat noktası oluşturması ve bu irtibat noktasını Bakanlık'a bildirmesi gerekmektedir.

Reklam ve indirim sınırlandırmaları

Yönetmelik kapsamında reklam ve indirim olarak kabul edilen uygulamalar belirtilmiş, bu kapsamda yapılan harcamalar düzenlenmiştir. Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'daki reklam bütçesine dair düzenlemelere paralel şekilde, büyük ve çok büyük ölçekli ETAHS'ler ve büyük ve çok büyük ölçekli ETHS'ler için net işlem hacmi gibi göstergelere göre reklam ve indirim bütçesi belirleme yükümlülüğü öngörülmüş, bütçe hesabının yapılışına ve bütçenin kullanılmasına dair detaylar belirtilmiştir. Bunun yanı sıra önemli bir husus olarak, ETAHS'nin kendi menfaatine sonuç doğuracak şekilde ETHS'ye veya üçüncü kişilere reklam yaptırarak reklam bütçesini aşmasının Bakanlık'ı yanıltıcı işlem teşkil edeceği ifade edilmiş ve Bakanlık'ı yanıltmaya yönelik iş ve işlemlerle ihlal halinde, ilgili cezaların on katı olarak uygulanacağı düzenlenmiştir.

Elektronik ticaret lisansı

Faaliyetine devam edebilmek için Bakanlıktan lisans almak ve lisansını yenilemek zorunda olan ETHS ve ETAHS belirtilmiştir. Bunlar; bir takvim yılındaki net işlem hacmi on milyar Türk lirasının ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı yüz bin adedin üzerinde olan ETAHS, büyük ölçekli ve çok büyük ölçekli ETAHS ile orta, büyük ve çok büyük ölçekli olup toplam satış hasılatının yarısından fazlasını elektronik ticaret satışlarından elde eden ETHS'lerdir.

Lisans alma başvurusu, ilgili sınırların aşıldığı yılı izleyen takvim yılının, lisans yenileme başvurusu ise her takvim yılının mart ayı içinde ETBİS üzerinden yapılacaktır. Lisans başvurusunda bulunan ETAHS ve ETHS bu süre içinde elektronik ticaret faaliyetine devam edebilecektir. Lisans ücretinin ödendiğini gösteren belgenin Bakanlığa sunulması durumunda başka bir şart aranmaksızın lisans verilecek veya yenilenecektir. Lisans ücreti, ETAHS'nin bir takvim yılında gerçekleşen net işlem hacmine göre Yönetmelik'te belirtildiği şekilde belirlenecektir.

Yürürlük

Dahili iletişim sisteminin kurulması yükümlülüğü öngören 18'inci madde, veri kullanımı ve paylaşımını düzenleyen 21'inci madde ve ticaret lisansı başvurusundaki eşikleri düzenleyen 31'inci madde 5'inci fıkrası dışında kalan hükümler 01.01.2023'te yürürlüğe girmiştir.

Sonuç

Yönetmelik ile Kanun da yapılan değişikliklerine paralel olarak, ETAHS ve ETHS'lere yönelik yükümlülükler detaylandırılmış ve bazı yeni yükümlülükler getirilmiştir.  

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.