Türk Ceza Kanunu'nda "Çevreye Karşı Suçlar" başlığı altında m 183'te düzenlenen "Gürültüye Neden Olma" suçu "İlgili kanunlarla belirlenen yükümlülüklere aykırı olarak, başka bir kimsenin sağlığının zarar görmesine elverişli bir şekilde gürültüye neden olan kişi, iki aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır." şeklinde düzenlenmiş olup bu suça istinaden; işletme, tesis ve işyerlerinde Fabrika Üretim Sahalarında Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliğinde belirtilen sınırların üzerinde gürültü seviyesinde ölçümleme yapılması ve bu çerçevede "Çevresel Gürültü Seviyesi Değerlendirme Raporu" düzenlenmesi ve idari kurumun muhatap tüzel kişi aleyhine suç duyurusunda bulunmasını takiben tüzel kişi yetkilileri aleyhine soruşturma başlatılabilmektedir.
Bu makalemizde Fabrika Üretim Sahalarında Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği m. 22/a da düzenlenen "işletme, tesis ve işyerleri için çevresel gürültü kriterleri" nin Ek-VII'da yer alan "Tablo 4 Endüstri Tesisleri için Çevresel Gürültü Sınır Değerleri" nin üzerinde tespit edilmesi ile "idari karar iptal davası yargı süreci" ile paralel ilerleyen soruşturma ve kovuşturma evresinde dikkate alınması gereken Değerlendirme Kıstasları ele alınacaktır.
Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği'nin 40. maddesinin, "çevresel gürültü seviyesi değerlendirme raporu, ölçüm metotlarına ilişkin açıklayıcı dokümanlar ile idari yaptırım konularına açıklık getirecek açıklayıcı dokümanlar gibi her türlü doküman Bakanlıkça hazırlanır ve yayımlanır." hükmü uyarınca, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü) tarafından hazırlanarak yayımlanan "Çevresel Gürültü Ölçüm ve Değerlendirme Kılavuzu" na uyulup uyulmadığı, mevcut ölçümlemelerin usulüne uygun olarak yapılıp yapılmadığının ve raporlama ve ölçüm sonuçlarının değerlendirilmesinin usulüne uygun olarak yapılıp yapılmadığı hususlarının detaylı olarak ayrı ayrı değerlendirilmesi ve anılan Mevzuatın uygulanmasında hataya düşülüp düşülmediğinin araştırılması yargılama sürecinde tetkik edilmesi önem arz etmektedir.
Gürültü seviyesinin ölçümlemesinde Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği m. 22/a Tablo 4'te kıstas alınan değerlerin doğru tespit edilmesi, m. 40'ta atıfta bulunulan "çevresel gürültü ölçüm ve değerlendirme kılavuzu"'nun gereği gibi uygulanması ve ölçüm prosedürlerinde usulüne uygun olarak uygulanması gerekir.
Ölçümlemelerin usulüne uygun olarak yapılıp yapılmadığının değerlendirilmesinde esas alınacak başlıca hususlar şöyledir;
- gürültü
ölçüm prosedürlerine uygunluk,
Ölçülen olay, ölçülmekte olan olay üzerinde ölçümün etkisi, çevresel koşullar, kullanılan aletlerin özellikleri, aletlerin kullanım şekli, ölçüm yapan kişi, ölçüm noktaları, ölçüm zamanları, ölçüm süresi vd.,
Burada özellikle dikkat etmek istediğimiz noktalar;
hata payı
hata payının olasılığı dikkati çekmektedir zira ölçülen olay, bir alan ölçümüdür ve salt bu dahi 0,5 dBA söz konusu kılavuzda sf 33'te açıkça belirtilmiştir.
ölçüm noktası
gürültü ölçümlemede en önemli kıstaslardan biri olarak kabul edilmektedir. Şöyle ki, kaynak ile alıcı ayrı yapıda ise ölçümler dış mekânda yapılmalıdır. Söz konusu kılavuzda sf 36'da detaylar açıkça belirtilmiştir.
Mikrofon Konumu;
- Yansıtıcı yüzeyden en az 3-3,5 m mesafede,
- Yerden 1,2-1,5m yüksekte olmalı,
- Açık bir pencerenin en az 0,5 m önünde olmalıdır.
Ölçümler;
- Birkaç değişik noktada yapılmalı,
- Noktalar arası fark 5 dBA yı geçmeyecek şekilde ölçüm noktaları belirlenmeli, Belirli bir noktadaki durumu değerlendirmek için o noktada ölçüm yapılmalıdır.
Somut olayda bu kriterlere dikkat edilip edilmediği hususu ancak, ilgili "Ölçüm Tutanağı"ndan ve düzenlenen "Çevresel Gürültü Seviyesi Değerleme Raporu"ndan tetkik edilebilecektir.
kullanılan aletlerin özellikleri ve aletlerin kullanım şekli
Söz konusu kılavuzda sf 34'te bu yönde, ölçümlerde genel olarak aşağıda verilen prosedürün izlenmesi gerektiği belirtilmiştir.
- Bir aletin kullanılması için üreticinin sağladığı kullanma kılavuzu incelenmelidir.
- Pil kontrol edilmeli ve gerekiyorsa değiştirilmelidir.
- Eğer taşıma kasasında herhangi bir hasar varsa aletin kendisi de baştan sona kontrol edilmelidir.
- Ölçümden önce kullanım kılavuzunda anlatıldığı üzere kalibre edilmeli, ayrıca kullanılan tüm aletlerin, üreticisi, model numarası ve seri numarası da kaydedilmelidir.
- Ölçümün belgelenmesi için, aletlerin konumu, zaman, herhangi bir olağandışı durumu da kaydetmek gerekir.
- Ölçümün sonunda da kalibrasyon kontrolü yapılmalıdır.
Her şeyden önce hata yapılmaması için verinin doğruluğundan emin olmak için ölçüme başlamadan ve hemen ölçüm sonrası cihaz kalibre edilmelidir.
Kılavuz sf 26'da "Her ölçüm öncesi ve sonrası ölçüm cihazının (mikrofonun) kalibre edilmesi gerekmektedir. Kalibrasyonda esas olarak yaptığımız işlem, spesifik bir frekansta ses ölçerin hassasiyetini kontrol etmektir." ifadesine açıkça yer verilmiştir.
Bir diğer elde, ölçümleme cihazının yıllık bakımlarının yapılıp yapılmadığı, bu bakımlara ilişkin evrakların ilgili dosyada mübrez olup olmadığının ayrıca tetkiki gerekmektedir.
ölçüm yapan kişi
Ölçüm yapan kişinin mesleki etkinliğinin yanı sıra, ölçüm cihazının kullanımına ve kılavuzun uygulanmasına ilişkin meslek içi eğitimi alıp almadığının tetkiki de önem arz etmektedir.
- ölçümlerde
dikkat edilmesi gereken sair hususlar,
Dış Kaynaklı Diğer Gürültüler, Yerel Meteorolojik Koşullar, Hava Ve Ulaşım Aktiviteleri, Ölçüm Alanında Diğer İnsanların Bulunması, Değerlendirilen Gürültü Kaynağının Durumu vd.
- kaynak
gürültüsünün ölçüm ilke
ve hesapları
Kılavuz sf 38'de açıkça belirtildiği üzere,
Plansız olarak yapılan denetimler (genellikle şikâyetlerin değerlendirilmesi işlemleri) esnasında ise ölçüm zamanları, Şikâyetlerin yaşandığı zaman diliminde gerçekleştirilmelidir. Zira gece zaman diliminde bir gürültü kaynağına yönelik yapılan şikâyetin değerlendirilmesi amacıyla gündüz zaman diliminde ölçümlerin yapılması arka plan değerinin değişebilme ihtimaline bağlı olarak gerçek değerin ve maruz kalmanın belirlenmesini mümkün kılmayacaktır. Bu hususa özellikle dikkat edilmeli, durumun sağlanmadığı anlarda ölçüm raporuna gerekli bilgiler ve açıklamalar girilmelidir"
Nihai olarak; atılı suça istinaden muhatap tüzel kişi yetkilileri aleyhine yürütülen soruşturma ve kovuşturma sürecinde dayanak "Ölçüm Tutanağı" ve "Çevresel Gürültü Seviyesi Değerleme Raporu"'nun yasal düzenlemeye ve usulüne uygun olarak düzenlenip düzenlenmediğinin tetkikinde göz önünde bulundurulması gereken değerlendirme kıstasları denetime elverişlilik sağlamakta olup muhatabın savunmasında önem arz etmektedir.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
