Haksız rekabet Türk Ticaret Kanunu'nun ("TTK") 54. maddesinde "rakipler arasında veya tedarik edenlerle müşteriler arasındaki ilişkileri etkileyen aldatıcı veya dürüstlük kuralına diğer şekillerdeki aykırı davranışlar ile ticari uygulamalar haksız ve hukuka aykırıdır" şeklinde tanımlanmıştır. Haksız rekabetten söz edebilmek için ortada aldatıcı veya dürüstlük kurallarına aykırı davranışlar olmalıdır. TTK'nın 55. maddesinde hangi davranışların haksız rekabet hallerinden sayılacağı ana başlıklar ve alt başlıklar halinde ayrıntılı bir biçimde sayılmıştır. Bu yazımızda, haksız rekabet hallerinden yargı kararlarına en sık konu olan ihlallere değinilecektir.

  1. Başkalarını ve onların mallarını yanlış, yanıltıcı veya gereksiz yere incitici açıklamalarla kötülemek (md 55.1)

    Bu maddede geçen "gereksiz yere incitici açıklamalar" ifadesi, amacını aşan değer yargılarının açıklanması olarak tanımlanabilir. Bu açıklamalar gerçek dışı ve "eleştiri" kapsamında yorumlanamayan beyanlardır. Kötüleme kavramı ise somut olaya göre firma itibarına leke sürecek, firma değerini zedeleyen açıklamalar yapmayı kapsar. Bu tip bir açıklamanın haksız rekabet teşkil edebilmesi için sübjektif bir değerlendirme olması ve "gerçek" olmaması önem arz etmektedir.

    Yargıtay 11. Hukuk Dairesi bir kararında, 3. firmanın fabrika binasının girişine astığı "bu iş yerine seyyar satıcıların ve b... c... çalışanlarının girmesi yasaktır" ibaresi ile "b...c..." adlı firmanın çalışanlarının, 3. firmanın binasına girmelerini yasaklayan ifadenin b...c... firması açısından lüzumsuz yere incitici beyan niteliğinde yorumlamış ve eylemin haksız rekabet teşkil ettiğine hükmetmiştir (2013/8564 E. 2014/15254 K.).

    Yine aynı Daire farklı bir kararında davalının, gerekmediği halde, davacının ürününü ve kendisini kötüleyici beyanlar içeren bazı ifadeleri herkesin ulaşabileceği internet ortamında kullanması ancak davacıya isnat ettiği iddiaları ispatlayamaması nedeniyle, bu eylemlerin haksız rekabet teşkil ettiğini kabul etmiştir. (2009/11362 E. 2011/3864 K.)
  2. Kendisi veya 3. kişi hakkında gerçek dışı ve yanıltıcı açıklamalarda bulunmak veya aynı yolla 3. kişiyi rekabette öne geçirmek (md 55.2)

    Pratikte en çok karşılaşılan haksız rekabet hallerinden birisidir. Ticari bir firma/kurumu öne geçirme durumunun üstün yönleri belirtmek şekilde olması hukuka aykırılık teşkil etmez. Haksız rekabet olarak kabul edilebilmesi için bu beyanların gerçek dışı ve yanıltıcı olması gereklidir.

    Yargıtay'a göre, reklamlarda, başkalarına ait mal veya hizmetler yönünden açık veya örtülü biçimde karşılaştırılma yapılması olanaklıdır. Ancak bu karşılaştırmanın doğru ve gerçek verilere dayanması gerekir. Yargıtay, gazete başlığındaki "Türkiye'nin en çok satan gazetesi" şeklindeki sunum metninin ve "nazar boncuklu 1" rakamını havi logonun gerçeği yansıtmadığı ve yanıltıcı bilgilerle davacı rakip gazeteye nazaran kendini üstün duruma getirdiğine; dolayısıyla haksız rekabet teşkil ettiğine karar verilmiştir (11. HD 1997/9233 E. 1998/1026 K.).

    Aynı Daire başka bir dosyada, "Türkiye'nin deterjanı", "bir numaralı deterjan" ibarelerinin üstünlük belirtmesine karşın, davacının ürünlerine karşı üstünlüğünün kanıtlanamamış olması nedeniyle, bu ibarelerin davalı reklamlarında kullanılmasının haksız rekabet oluşturduğuna hükmetmiştir (2005/11256 E. 2007/2983 K.).

    Yine, "Türkiye'nin en büyük online ... eğitim sitesi", "15 saatte 800 ... kelime öğrenebileceğini bilimsel olarak garantileyen bir başkası var mı", "kelime öğrenme üzerine açılmış ilk ve tek site" ibarelerinin kullanımının haksız rekabet oluşturduğu yönünde kararlar mevcuttur. (11. HD E. 2015/5997 E. 2016/2716 K.)
  3. Kullanma hakkı olmayan unvanları, meslek adlarını, ödül/derece ve sembolleri kullanmak (md 55.3)

    Bir kişinin avukat, mali müşavir veya doktor olmadığı halde bu tür unvanları kullanması, bir kurumun herhangi bir ödülü, kalite veya uluslararası standartlara dair belgesi olmamasına rağmen, varmış gibi o ödülü veya belgeyi içeren reklam yapması gibi haller bu madde kapsamında haksız rekabet teşkil eder. 

    Yargıtay, bu madde kapsamında değerlendirdiği güncel bir ihtilafta, davalının, çeşitli basın organlarında yer alan reklam ve tanıtımlarda yer verdiği "Yıl 2005 Amerika'da Newyork Post 1600 park arasından seçti. Dünyanın en iyi 10 su parkından biri", "Yıl 2007 World Travel Awards, Türkiye'den Avrupa'nın en iyi Aquaparkı adayı"  şeklindeki ifade ve reklamların haksız rekabet niteliğinde olduğunu tespit etmiştir. (Yargıtay 11. HD E. 2015/10626 E. 2016/5583 K.)"

Yüksek Mahkeme içtihatlarından da görülmektedir ki; firmaların tanıtım faaliyetlerinde, rakiplerine karşı bir ihlalde bulunmamaları adına, reklam metinleri ve içeriklerinin TTK'nın haksız rekabet hükümleri kapsamında olumsuz sonuçlar doğmaması bakımından itinalı bir şekilde hazırlanması gerekmektedir.

http://en.inanici-tekcan.av.tr

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.