Turkuaz Kart, hamiline Türkiye'de süresiz çalışma ve ikamet hakkı veren, yakınına ise ikamet hakkı veren bir belgedir.
6735 Sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu ile ilk defa mevzuatımızda yer alan ve hamiline Türkiye'de süresiz çalışma ve ikamet hakkı veren, yakınına ise ikamet hakkı veren Turkuaz Kart'a ilişkin başvuru, değerlendirme ve geçiş süresine, Turkuaz Kart sahibine ve yakınına sağlanan haklara ve bu hakların kullanımına ilişkin usul ve esasları düzenleyen Yönetmelik, 14 Mart 2017 tarihinde Resmi Gazete' de yayımlanarak, aynı gün yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.
6735 Sayılı Kanun uyarınca, süresiz çalışma iznine ancak Türkiye'de uzun dönem ikamet izni veya en az sekiz yıl kanuni çalışma izni olan yabancılar başvurabilir. Turkuaz Kart sahibi olabilmek içinse bu tür şartlar aranmamaktadır. Hem bu açıdan, hem de yabancının eş ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarınada ikamet izni sağlaması açısından, Turkuaz Kart önemli bir yeniliktir.
Turkuaz Kart, ilk üç yılı geçiş süresi olmak şartıyla verilir. Bakanlık, geçiş süresi içinde işveren veya yabancıdan yürütülen faaliyetlere ilişkin bilgi ve belge talep edebilir. Geçiş süresi içinde iptal edilmeyen Turkuaz Kart, yabancının başvurusu üzerine kaldırılır ve süresiz Turkuaz Karta çevrilir.
Turkuaz Kart sahibi yabancı, 6735 Sayılı Kanunda düzenlenen süresiz çalışma izninin sağladığı haklardan yararlanır.
Kimler Turkuaz Kart Alabilir?
Yönetmeliğin 5. Maddesine göre aşağıdaki niteliklere sahip yabancılar Turkuaz Kart sahibi olabilir:
Yüksek Nitelikli İşgücü Olarak Değerlendirilen Yabacılar: Eğitim düzeyi, ücreti, mesleki bilgisi ve deneyimi, bilim ve teknolojiye katkısı ve benzeri nitelikleri göz önünde bulundurulur.
Yüksek Nitelikli Yatırımcılar: Yatırım veya ihracat düzeyi, sağlayacağı istihdamın büyüklüğü, bilimsel ve teknolojik gelişmeye yaptığı katkı ve benzeri özellikleri dikkate alınır.
Bilim İnsanı veya Araştırmacılar: Bilimsel ve teknolojik gelişmeye katkı sağlayan veya bilim, sanayi ve teknoloji alanlarında uluslararası düzeyde ülke menfaatleri açısından stratejik kabul edilen çalışmalar ve araştırmalar yapan yabancıları kapsar.
Kültürel, Sanatsal veya Sportif Faaliyetlerde Bulunan Yabancılar: uluslararası düzeyde başarılı olan, Türkiye'nin veya Türk kültürünün uluslararası tanınırlığına veya tanıtımına katkı sağlayan, Türkiye'nin milli menfaatlerine ilişkin hususlarda uluslararası düzeyde faaliyette bulunan yabancıları kapsar.
Başvuru Usulü
Turkuaz Kart başvurusu, yurt içinde doğrudan sistem üzerinden yapılır. Yurt dışında ise yabancının vatandaşı olduğu veya yasal olarak bulunduğu ülkedeki Türk dış temsilciliği aracılığıyla yapılır.
Yurt dışından yapılan başvuruya ilişkin bilgi ve belgeler Türk dış temsilciliğince elektronik ortamda Bakanlığa iletilir.
Türkiye'de yasal olarak bulunan yabancı, yurt içinden yabancı kimlik numarası ile sistem üzerinden doğrudan kendisi başvuru yapabilir.
Turkuaz Kart başvurusu, yurtiçi ve yurtdışından yabancı adına yetkili aracı kurum tarafından da yapılabilir. Henüz yetkili aracı kurum veya kuruluşlar hakkında yönetmelik yayımlanmamıştır. Yakın zamanda bu konuya ilişkin ikincil mevzuatın yayımlanacağı tahmin edilmektedir.
Turkuaz Kart başvurusu sırasında yabancı ve yakınına ilişkin Genel Müdürlükçe belirlenen bilgi ve belgelerin sisteme girilmesiyle başvuru tamamlanır.
Bakanlık tarafından gerekli teknik altyapı tamamlanıncaya kadar, Turkuaz Kart başvuruları e-Devlet kapısı üzerinden erişilebilen Yabancıların Çalışma İzinleri Otomasyonu aracılığıyla yapılır. Genel Müdürlükçe gerek görülmesi halinde sisteme yüklenen belgeler kağıt ortamında Bakanlığa gönderilir.
Bakanlık tarafından gerekli teknik altyapı tamamlanıncaya kadar Turkuaz Kart yakınına ikamet izni verilmesi işlemleri il göç idaresi müdürlükleri tarafından gerçekleştirilir.
Turkuaz Kart sahibi yakını ikamet izni başvurusu
Turkuaz Kart sahibi yakını için ikamet izni başvurusu, Turkuaz Kart başvuru usulüne göre ve bu başvuru ile aynı anda Bakanlığa yapılır. Ancak, yurtdışından yapılan Turkuaz Kart başvurusunda, Turkuaz Kart sahibi yakınının ikamet izni başvurusu için gerekli bilgilerinin bulunmaması halinde bu yabancıların başvuruları Türkiye'ye giriş tarihlerinden itibaren vize veya vize muafiyeti sürelerini aşmamak koşuluyla en geç doksan gün içinde Bakanlığa yapılabilir.
Turkuaz Kart sahibi yakını için yapılacak ikamet izni başvurusunda, yabancının eşi bakımından evlilik bağını, çocuğu bakımından ise velayet ilişkisini ve bakmakla yükümlü olduğunu gösteren belgeler başvuruya eklenir.
Başvuruya Eklenecek Belgeler
Başvuru esnasında şu belgeler gerekmektedir:
1. Başvuru dilekçesi
2. Yabancıya ait pasaport veya pasaport yerine geçen belgenin sureti
3. Varsa ilgili kamu kurum ve kuruluşundan alınan uygunluk belgesi
4. Nitelikli işgücü olarak değerlendirilen yabancı için diploma, iş sözleşmesi, özgeçmiş, atama veya görevlendirme yazısı, mesleki tecrübe, anadil dışında bilinen yabancı dilleri gösteren uluslararası düzeyde kabul edilen belgeler ile benzeri
5. Nitelikli yatırımcı olarak değerlendirilen yabancı için yatırım büyüklüğü, istihdam düzeyi, ihracat tutarı, mali yeterlilik, faaliyet gösterilen bölge, sektör ve işi gösterir belgeler ile benzeri
6. Bilim insanı veya araştırmacı için, diploma, akademik kariyer ve unvanı gösterir belge, sahip olunan akademik çalışmalar veya lisans, ticari marka veya patent belgeleri ile benzeri
7. Kültürel, sanatsal veya sportif faaliyetler açısından ulusal veya uluslararası düzeyde başarılı olmuş yabancı için başarılı olduğunu gösterir belgeler ile benzeri,
8. Türkiye'nin veya Türk kültürünün tanınırlığına veya tanıtımına katkı sağlayan yabancılar için: Turkuaz gönüllüsü olarak uluslararası düzeyde yürütülen faaliyetlere ilişkin belgeler, fikir ve sanat eserleri, süresi, sürdürülebilirliği, devamlılığı ve etki alanı gibi bilgileri içeren tanıtım faaliyetlerine ilişkin belgeler ile benzeri
9. Genel Müdürlükçe belirlenerek Genel Müdürlük resmi internet sayfasında yayımlanan belgeler
Genel Müdürlük Turkuaz Kart alabilecek yabancılar bakımından her bir yabancı grubu için ayrı ayrı gerekli belgeleri belirlemeye, yeni belgeler eklemeye veya bu belgeleri değiştirmeye yetkilidir. Bu kapsamda yapılan düzenlemeler Genel Müdürlük resmi internet sayfasında yayımlanır.
Türkiye'de yasal olarak bulunan yabancıların yurtiçinden yapacakları başvurular bakımından yabancının geçerli ikamet iznine sahip olması şartı aranmaz.
Başvurunun Değerlendirilmesi
Turkuaz Kart başvurusunun değerlendirilmesinde uluslararası işgücü politikası doğrultusunda Genel Müdürlükçe belirlenen kıstaslar kapsamında oluşturulan puanlama sistemi kullanılır.
Buna göre:
Nitelikli işgücü olarak değerlendirilen yabancı için; öğrenim durumu, öğrenim görülen yükseköğretim kurumunun saygınlığı, ücret düzeyi, üst düzey yönetici olarak, uzmanlık gerektiren yüksek nitelikli işlerde veya Ar-Ge alanında çalışma veya mesleki deneyim, öğrenim ile iş ya da mesleğin uyumu, anadili dışında bildiği yabancı diller ve niteliklerini gösterir benzeri kıstaslar,
Nitelikli yatırımcı olarak değerlendirilen yabancı için; belgelendirilen ya da taahhüt edilen yatırım, ihracat veya istihdam düzeyi, yatırım yapılacak sektörün, bölgenin ve işin niteliği, Türkiye'de sahip olunan taşınır veya taşınmazlar ile fikri veya sınaî mülkiyet hakları ve niteliklerini gösterir benzeri kıstaslar,
Bilim insanı veya araştırmacı için; akademik unvan, ulusal ya da uluslararası alanda bilinen yükseköğretim kurumlarında veya bilim ve teknoloji alanında öne çıkmış kuruluşlarda çalışma veya mesleki deneyim, ulusal veya uluslararası kurumlar tarafından tescillenmiş patent, ticari marka veya lisans, inovasyon faaliyetleri, Ar-Ge alanında ya da bilişim, savunma, maden, enerji gibi ülke ekonomisi açısından stratejik sektörlerde önemli görevlerde çalışma ya da mesleki deneyim ve niteliklerini gösterir benzeri kıstaslar,
Yabancı sporcular için faaliyette bulunduğu spor dalında ferdi ya da kulüp lisansı ile ulusal ya da uluslararası ferdi ya da takım müsabakalarında aldığı dereceleri ya da ödülleri, mensubu olduğu spor kulübünün hukuki statüsü ile ilgili kulübün ulusal veya uluslararası başarıları, uyruğunda bulunduğu ülkede milli sporcu statüsünde olması ve niteliklerini gösterir benzeri kıstaslar,
Fikir ve sanat eseri sahibi yabancılar için eserlerinin bilinirliği, ulusal veya uluslararası ödülleri ve niteliklerini gösterir benzeri kıstaslar,
Türkiye'nin veya Türk kültürünün tanınırlığına veya tanıtımına katkı sağlayan yabancılar için; süresi, sürdürülebilirliği, devamlılığı ve etki alanı gibi bilgileri içeren tanıtım faaliyetleri, fikir ve sanat eserleri, Turkuaz gönüllüsü olarak uluslararası düzeyde yürütülen faaliyetleri ve benzeri kıstaslar esas alınır.
Turkuaz Kartın İptali
Turkuaz Kart yabancının talebi ile iptal edilebileceği gibi;
1. Turkuaz Kart'ın geçerlilik tarihinden itibaren; altı ay içinde Türkiye'ye gelmemesi ya da mücbir sebep olmaksızın iki yıldan uzun bir süre aralıksız yurtdışında kalması
2. İçişleri Bakanlığı veya Dışişleri Bakanlığının uygun görüşünün bulunması hâli hariç, pasaportunun veya pasaport yerine geçen belgesinin geçerlilik süresinin uzatılmaması
3. Kanunda belirtilen hükümlere aykırı olarak ya da kayıtdışı çalıştığının tespiti
4. Yabancının en az bir yıl kesintisiz bir şekilde çalışmadığının tespiti
5. Turkuaz Kart başvurusunun sahte veya yanıltıcı bilgi ve belgelerle yapıldığının sonradan tespiti
6. Geçiş süresi içinde talep edilen bilgi ve belgelerin süresi içinde sunulmaması ya da izleme raporuna göre yabancının Turkuaz Kart sahibi niteliğini kaybettiğinin anlaşılması
7. 6458 sayılı Kanuna göre, Türkiye'ye girişlerine izin verilmeyecek, vize verilmeyecek veya sınır dışı etme kararı alınacak yabancılardan olduğunun İçişleri Bakanlığınca bildirilmesi
8. Kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından Türkiye'de çalışmasında sakınca olduğunun ilgili kamu kurum ve kuruluşlarınca bildirilmesi hallerinde de iptal edilir.
Footnotes
1. T.C. Resmi Gazete 13.08.2016/29800
2. T.C. Resmi Gazete 14.03.2017/30007
3. Turkuaz Kart sahibi yabancının, mevzuat hükümlerine göre eş ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarına Turkuaz Kart sahibi yakını olduğunu gösteren ve ikamet izni yerine geçen belge verilir.
4. Geçiş süresi kaydının kaldırılması talebi, geçiş süresinin dolmasına yüz seksen gün kalmasından itibaren, her durumda geçiş süresi dolmadan yapılır. Bu sürede başvuru yapılmaması halinde Turkuaz Kart geçersiz hale gelir. Süre dolduktan sonra yapılan başvurular reddedilir.
5. Yüksek nitelikli yatırımcılar, bilim insanı veya araştırmacı yabancılar ve kültürel, sanatsal veya sportif faaliyetlerde bulunan yabancıların nitelikleri bakımından turkuaz kart verilmeye uygun olduğuna dair Genel Müdürlükçe belirlenen ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından uygunluk belgesi düzenlenebilir. Uygunluk belgesi, Turkuaz Kart başvurusunun olumlu değerlendirilmesine yönelik herhangi bir kazanılmış hak sağlamaz.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
