Turkey: Ülkemizde Uygulanan Olağanüstü Hal Uygulamasi Kapsaminda Ticari Açidan Bilinmesi Gerekenlere İlişkin Bilgi Notu

I. GİRİŞ

Bilindiği üzere Ülkemizde 15.07.2016 tarihinde yaşanan ve Yüce Türk Milletinin birlik, dayanışma ve dirayeti ile püskürtülen illegal darbe teşebbüsünü müteakip Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından ilan edilen Olağanüstü Hal ("OHAL") kapsamında yürürlüğe sokulan Kanun Hükmünde Kararnameler ("KHK") askeri, adli ve idari teşkilatların yeniden yapılandırılmasına ve yürütülen cezai soruşturmalarının daha hızlı ve etkin yürütülebilmesi amacıyla ceza usulüne ilişkin hükümlerinin yanı sıra ticari hayatı da etkileyebilecek hükümlere havidir. Bu doğrultuda iş bu bilgi notunda ticari faaliyetler açısından önem arzedebilecek hükümlere yer verilmiştir.

II. YÜRÜRLÜĞE GİREN KHK LAR

1 Ağustos 2016 tarihi itibariyle Bakanlar Kurulunca 3 adet KHK yayınlanmıştır. Bunlar sırasıyla;

i) 23 Temmuz 2016 tarih ve 667 sayılı KHK

ii) 27 Temmuz 2016 tarih ve 668 sayılı KHK

iii) 31 Temmuz 2016 tarih ve 669 sayılı KHK

Söz konusu KHK lar aracılığıyla yürürlüğe giren ve ticari hayatı etkileyecek hususlar ise aşağıda değerlendirilmiştir.

III. TİCARİ HAYATA DAİR ÖNEMLİ HÜKÜMLER

23 Temmuz 2016 tarih ve 667 sayılı ilk KHK ile KHK ekinde yer alan özel sağlık kurum ve kuruluşları; özel öğretim kurum ve kuruluşları ile özel öğrenci yurtları ve pansiyonları; vakıf ve dernekler ile bunların iktisadi işletmeleri; vakıf yükseköğretim kurumları ile sendika, federasyon ve konfederasyonlar kapatılmıştır. (Listeleri PDF formatında görmek için tıklayınız)

27 Temmuz 2016 tarih ve 668 sayılı ilk KHK ile KHK ekinde yer alan özel radyo ve televizyon kuruluşları; gazete ve dergiler ile yayınevi ve dağıtım kanalları kapatılmıştır. (Listeleri PDF formatında görmek için tıklayınız.)

i) Kapatılan Kurum ve Kuruşların Borçlarının Durumu:

667 sayılı KHK'nın 2. maddesinin 2. fıkrası ve 668 sayılı KHK'nın 2. maddesinin 3. fıkrası uyarınca yukarıda belirtilen ekli listelerde yer alan bu kurum ve kuruluşların her türlü taşınır ve taşınmazları ile her türlü mal varlığı, alacak ve hakları, belge ve evrakı ilgili devlet kurumlarına bedelsiz devredilmiştir. Bu kapsamda kapatılan vakıfların hak ve malvarlıkları Vakıflar Genel Müdürlüğüne; vakıf yükseköğretim kurumlarının sağlık uygulama ve araştırma merkezleri, özel radyo ve televizyon kuruluşları; gazete ve dergiler ile yayınevi ve dağıtım kanalları ile kapatılan diğer kurum ve kuruluşlara ait olan hak ve malvarlıkları ise Hazine'ye devredilmiştir.

Burada bilinmesi gereken konu ilgili KHKlar uyarınca kapatılan bu kurum ve kuruluşların her türlü borçlarından dolayı hiçbir şekilde Hazineden bir hak ve talepte bulunulamamasıdır. Bu husus özellikle kapatılan kurum ve kuruluşlardan hak ve alacakları olan 3. kişi konumundaki (hizmet veren firmalar, tedarikçiler, v.s. gibi) firmaları ilgilendirmektedir. Kapatılan kurum ve kuruluşların alacaklarının durumunun ne olacağına ilişkin olarak ise KHK da herhangi bir düzenlemeye yer verilmemiştir. Bu durumun devam eden süreçte uygulamalarla birlikte ortaya çıkacağı kanısındayız.

Burada dikkatinizi çekmek istediğimiz bir konu da ekli listede yer almasa da Milli güvenliğe tehdit oluşturduğu tespit edilen yapı, oluşum veya gruplara ya da terör örgütlerine üyeliği veya iltisakı ya da bunlarla irtibatı belirlenen kurum ve kuruşular da ilgili bakanlıklarda bakan tarafından oluşturulacak komisyonun teklifi üzerine bakan onayı ile kapatılabilecektir.

ii) İrtifak ve İntifa Hakları ile Kira Sözleşmelerinin Durumu:

667 sayılık KHK'nın 8. maddesi uyarınca; mülkiyeti genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri ile özel bütçe kapsamındaki idarelere, düzenleyici ve denetleyici kurumlara, sosyal güvenlik kurumlarına, mahalli idarelerle bu idareler tarafından kurulan birlik ve işletmelere, özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıkları, müessese ve işletmeleri ile sermayesinin %50'sinden fazlası kamuya ait diğer ortaklıklara ve vakıflara ait olan her türlü taşınmazın yararlanıcıları ile kiracılarının, milli güvenliğe tehdit oluşturduğu tespit edilen yapı, oluşum veya gruplara ya da terör örgütlerine üyeliği veya iltisakı ya da bunlarla irtibatının değerlendirilmesi halinde irtifak ve intifa hakları ile kira sözleşmeleri ilgili kurum ve kuruluş tarafından resen iptal edilir.

Burada dikkat edilmesi gereken husus söz konusu irtifa ve intifa hakları ile kira sözleşmelerinin KHK'nın yürürlüğüyle birlikte kendiliğinden iptal edilmiş sayılmamasıdır. KHK bu konuda yetkiyi ilgili kurum ve kuruluşlara bırakmıştır.

iii) İflas Erteleme Hükümlerine Başvurulamaması

Ticari hayatımıza etkisi noktasında 31 Temmuz 2016 tarih ve 669 sayılı KHK'nın 4. maddesi ile getirilen iflas ertelemeye ilişkin hükmün büyük önem arzettiğine inanıyoruz. Getirilen bu hüküm son dönemde ekonomik gelişmelerin etkisiyle gündelik hayatımızda daha sık olarak görmeye ve duymaya başladığımız iflas erteleme müessesinin OHAL süresince uygulanamayacağına ilişkin olup ilgili hüküm şu şekildedir.

"Olağanüstü halin devamı süresince, 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununun 179 uncu maddesi uyarınca sermaye şirketleri ile kooperatifler tarafından iflasın ertelenmesi talebinde bulunulamaz; bu yönde yapılan talepler mahkemelerce reddedilir."

Ekonomik olarak sıkıntı yaşayan şirketlerin yönetici ve müdürleri tarafından özellikle dikkate alınması gereken bu hükmün ülkemizin ekonomik ve ticari hayatının işleyişine olan etkilerinin süreç içerisinde değerlendirebileceği kanısındayız.

iv) Sorumluluk

OHAL kapsamında bugüne kadar çıkarılan KHK'ların ticari hayatımıza olası etkilerini izah etmeye çalışmamız sebebiyle bilinmesi gereken bir diğer husus da OHAL döneminde çıkarılan KHK'lara dayanarak işlem yapan kişilerin her türlü sorumluluktan muaf tutulmuş olmasıdır. Bu nedenle OHAL dönemi KHK'ları hükümlerinin etkin ve hızlı olduğu kadar doğru ve hukuka uygun bir şekilde kullanılması da önem arzetmektedir. Söz konusu sorumsuzluk 668 sayılı KHK'nın 37. maddesinde aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.