Evet, nedir şu gümrük vergileri Allah aşkına?
Bu sorunun yanıtını almak pek kolay değil. Zira 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 3′üncü maddesinde gümrük vergileri ithalat vergileri ile ihracat vergilerinin tümü diye tanımlanıyor. İthalat ve ihracat vergileri ise aynı maddede "gümrük vergisi ile diğer eş etkili vergiler ve mali yükler" ifadesini içeren tanımlarla açıklanıyor. Dolayısıyla ortaya döngüsel bir tanım çıkmış oluyor. İthalat ve ihracat vergilerine ilişkin tanımların devamında "Tarım politikası ve tarım ürünlerinin işlenmesi sonucu elde edilen bazı ürünlere uygulanan özel düzenlemeler çerçevesinde ithalatta/ihracatta alınacak vergiler" şeklindeki Avrupa Birliği'nin mehaz mevzuatından doğrudan yapılmış bir çeviri var ki Türkiye Ortak Tarım Politikası'na tam uyum göstermediğinden pek anlamlı değil. Yetmediği gibi bu tanımlar "ve diğer mali yükler" şeklinde bitiyor, dolayısıyla gümrük müşavirlerinin ücretlerini dahi kapsayacak hale geliyor. İşin kötüsü kalınlığı Türk Ticaret Kanunu'nu geçen Gümrük Yönetmeliği de konuya açıklık getirmekten uzak.
Neyse ki yardımımıza yetişen mevzuatlar da var. Örneğin Gümrük Uzlaşma Yönetmeliği Ek 1 "Gümrük Vergileri" başlığını taşıyor ve aşağıdaki kalemleri içeriyor:
- gümrük vergisi
- ilave gümrük vergisi
- tek ve maktu vergi
- dampinge karşı vergi
- sübvansiyona karşı telafi edici vergi
- katma değer vergisi
- özel tüketim vergisi
- ek mali yükümlülük
- Toplu Konut Fonu
- Tütün Fonu
- ek fon
- Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu
- çevre katkı payı
- telafi edici vergi (ihracat)
- TRT bandrol ücreti (ticari olmayan eşya için)
"Gümrük vergileri" listesinin ilk kaleminin gümrük vergisi olmasının yarattığı kavramsal sorunu bir yana bırakırsak en azından uygulamaya yönelik önemli bir netlik sağlıyor Gümrük Uzlaştırma Yönetmeliği.
Öte yandan Gümrük Genel Tebliği (Alacakların Yeniden Yapılandırılması) (Seri No: 1) başlıklı mevzuatımızda çok daha ayrıntılı bir liste var. Örneğin "Oyun Kağıdı ve Röntgen Filmlerinden Alınan Ek Vergi", "Fikir, Sanat ve Kültür Stopajı", "Kültür ve Turizm Bakanlığı Kesintisi" gibi kalemleri içeriyor.
Gümrük vergileri ile gümrük alacaklarının örtüşen kavramlar olduğunu söylemek mümkün değil. Zira gümrük idareleri tarafından tahsil edilen, ancak ithalat ve ihracata ilişkin olmayan vergi ve benzeri yükler var. En başta damga vergisi.
Buna karşılık gümrük vergilerinin Gümrük Uzlaştırma Yönetmeliği Ek 1′de sıralanan kalemlerle sınırlı olduğunu da düşünmemek gerekiyor. Zira dış ticaret, gümrük, vergi, kambiyo ve ekonomik yönetişim mevzuatlarının kesişen ve dinamik dünyasında gümrük vergilerinin sınırları da durmadan değişiyor. Bu durumun ithalat ve ihracatta yaşanan ihtilaflarda mutlaka dikkate alınması gerekiyor.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
